تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نور – آیه 2– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
الزَّانِیَةُ وَالزَّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْکُم بهِمَا رَأْفَةٌ فِی دینِ اللَّهِ إِن کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ باللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلْیَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِینَ
زن زناکار و مرد زناکار را به هر کدام صد ضربه شلا ّق بزنید و اگر به خدا و روز واپسین ایمان دارید نباید در دین خدا دلسوزی در باره آن دو، شما را تحت تأثیر قرار دهد، و باید طایفه ای از مؤمنان شاهد مجازات آن دو باشند.
1- صد ضربه شلاق با تازیانه چرمی، کیفر هر یک از زن و مرد زناکار
الزانیة والزانی فاجلدوا کلّ وحد منهما ماْئة جلدة
«جلد» (مصدر «اجلدوا») گاهی به معنای «زدن با تازیانه چرمی» و گاهی به معنای «بر پوست بدن کسی با تازیانه زدن» می آید. برداشت یاد شده براساس کاربرد اول است.
2- صد ضربه تازیانه بر پوست بدن هر کدام از زن و مرد زناکار، کیفر کردار ناپسند آنان
الزانیة والزانی فاجلدوا کلّ وحد منهما ماْئة جلدة
3- برهنه بودن زن و مرد زناکار به هنگام زدن تازیانه، واجب است.
الزانیة و الزانی فاجلدوا کلّ وحد منهما ماْئة جلدة
4- تساوی زن و مرد در حدود و کیفر زنا (صد تازیانه)
الزانیة و الزانی فاجلدوا کلّ وحد منهما ماْئة جلدة
5- مسؤولیت برپایی نظام قضایی به منظور اجرای حدود الهی، بر عهده فرد فرد مسلمانان است.
الزانیة و الزانی فاجلدوا کلّ وحد منهما ماْئة جلدة
با آن که اجرای حدود و مقررات، از طریق دستگاه قضایی انجام می پذیرد; ولی خداوند همه مردم را مخاطب قرار داده و تازیانه زدن را از آنان خواستار شده است. این حکایت می کند که یکایک افراد جامعه، در برابر اجرای حدود الهی مسؤول اند و باید در این مورد همکاری کنند.
6- رأفت و ترحم بر زناکاران به هنگام اجرای کیفر الهی بر آنان، اکیداً ممنوع است.
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لاتأخذکم بهما رأفة فی دین اللّه
جمله «لاتأخذکم بهما رأفة...» می تواند به این معنا باشد که به هنگام اجرای کیفر، نباید تحت تأثیر عواطف و احساسات شخصی قرار گیریم و در کیفر زناکاران تخفیف قائل شویم. هم چنین می تواند به این معنا باشد که نباید تحت تأثیر عواطف و احساسات، از کیفر آنان صرف نظر کنیم; هرچند آن عواطف و احساسات، برخاسته از تعلقات و وابستگی های فرد، به شخص مجرم نباشد. برداشت یاد شده، مبتنی بر احتمال اول است.
7- تأثیر پذیری از احساسات و عواطف در حدود و کیفرهای الهی و تساهل در اجرای دقیق آن، مورد نهی صریح خداوند
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لاتأخذکم بهما رأفة فی دین اللّه
8- لزوم برخورد قاطع و بدون ترحم با مرتکبان فساد جنسی و شکنندگان حریم عفت و حیا
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لاتأخذکم بهما رأفة فی دین اللّه
9- ایمان راستین به خدا و قیامت، ضامن پیاده شدن کامل و قاطع حدود و کیفرهای الهی در جامعه و مانع تأثیر پذیری از احساسات و عواطف به هنگام اجرای آنها
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لاتأخذکم بهما رأفة فی دین اللّه إن کنتم تؤمنون باللّه و الیوم الأخر
پیام و مفهوم جمله «فاجلدوا... إن کنتم تؤمنون باللّه و الیوم الآخر; تازیانه بزنید... اگر به خدا و روز واپسین ایمان دارید» این است که: اگر ایمان راستین وجود داشته باشد، حدود الهی اجرا خواهد شد و هرگز احساسات و عواطف و تعلقات شخصی، جلوگیر آنها نخواهد شد. گفتنی است جواب جمله شرطیه «إن کنتم...» جمله ای مقدر مانند: (فلاتأخذکم بهما رأفة) می باشد.
10- استفاده از احساسات مذهبی و عقاید دینی مردم، از روش های قرآن برای اجرای کامل قوانین و حدود در جامعه
الزانیة و الزانی فاجلدوا... إن کنتم تؤمنون باللّه
جمله «إن کنتم تؤمنون ...; اگر ایمان دارید...» ممکن است به منظور بهره گیری از عقاید دینی مردم ادا شده باشد; چنان که برای برانگیختن حمیت و غیرت گروهی، گفته می شود: «اگر غیرت دارید...».
11- عمل به قوانین و دستورات خداوند، شرط ایمان راستین به خدا و روز قیامت
الزانیة و الزانی فاجلدوا... إن کنتم تؤمنون باللّه و الیوم الأخر
برداشت یاد شده، از جمله شرطیه «إن کنتم تؤمنون باللّه...» استفاده شده است.
12- لزوم اجرای حد زنا، در ملأ عام و اماکنی که مشاهده آن برای مردم بلامانع است.
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین
واژه «شهود» و «شهادت» به معنای حضور همراه با مشاهده است (مفردات راغب) و لازمه حضور و مشاهده، آگاهی می باشد. گفتنی است که «لزوم» در برداشت فوق، از فعل امر «لیشهد» استفاده گردیده است.
13- وجوب کفایی حضور جمعی از مؤمنان و گواهی آنان به وقت اجرای حد زنا
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین
کفایی بودن وجوب حضور در صحنه اجرای حد از کلمه «طائفة» ـ که به معنای گروه است ـ استفاده می شود; زیرا اگر واجب عینی می بود، می بایست آیه شریفه چنین می آمد: «و لیشهد عذابهما المؤمنون».
14- تنها مسلمانان دارای حق حضور و گواهی بر اجرای حد زنا
الزانیة و الزانی فاجلدوا ... و لیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین
ازاین که خداوند حضور مؤمنان را لازم دانسته است (من المؤمنین) نه عموم مردم را (من الناس)، به دست می آید که گواهان و حاضران صحنه اجرای حدود، باید از مسلمانان باشند نه از غیر آنان.
15- پیشگیری از ارتکاب فحشا و عبرت آموزی، فلسفه تشریع کیفر زنا و اجرای آن در ملأ عام
الزانیة و الزانی فاجلدوا... و لیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین
برداشت یاد شده، به خاطر این است که مشاهده کیفر زنا، بی تردید باعث عبرت گیری و موجب پیشگیری از ارتکاب به آن خواهد شد.
16- «عن أمیرالمؤمنین(ع) فی قول اللّه عزّوجلّ: «و لاتأخذکم بهما رأفة فی دین اللّه» قال فی إقامة الحدود و فی قوله تعالی: «ولیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین قال الطائفة واحد...;
از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده است که درباره سخن خداوند ـ عزّوجل ـ «و لاتأخذکم بهما رأفة فی دین اللّه» فرمود: در مورد اجرای حدود[رأفت نشان ندهید ]و درباره سخن خدای ـ تعالی ـ «ولیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین» فرمود: طایفه یک نفر است (یعنی، یک نفر را هم شامل می شود)». 1ـ تهذیب، ج .1، ص 150, ح 33، مسلسل 1602; نورالثقلین، ج 3، ص 571، ح 18.
احساسات مذهبی
نقش احساسات مذهبی 10
احکام 1، 2، 3، 6، 12، 13
فلسفه احکام 15
اعداد
عدد صد 1، 2
ایمان
آثار ایمان به خدا 9; آثار ایمان به قیامت 9; شرایط ایمان به خدا 11; شرایط ـ به قیامت 11
تکلیف
اهمیت عمل به تکلیف 11
حدود
اهمیت اجرای حدود 5; روش اجرای احکام حدود 10; قاطعیت در اجرای حدود 9، 16; نهی از سستی در اجرای حدود 7
خدا
نواهی ـ 7
روایت 16
زن
تساوی زن و مرد 4
زنا
احکام زنا 1، 2، 3، 4، 12، 13; حد زنا 1، 4; شرایط گواهان حد زنا 14; فلسفه حد زنا15; کیفیت اجرای حد زنا 12; کیفیت حد زنا 2، 3; گواهان حد زنا 16; واجبات حد زنا 13; وجوب گواهی در حد زنا 13
زناکار
احکام زناکار 6; عبرت از کیفر زناکار 15; کیفر زناکار 1، 2، 4; ممنوعیت ترحم بر زناکار 6
عبرت
عوامل عبرت 15
عقیده
آثار عقیده 10
عواطف
موانع تأثیر عواطف 9
فحشا
موانع فحشا 15
کیفر
تساوی در کیفر 4
مسؤولیت
همگانی 5
مسلمانان
اهمیت گواهی مسلمانان 14; مسؤولیت اجتماعی مسلمانان 5
منحرفان
روش برخورد با منحرفان جنسی 8
نظام قضایی
فلسفه نظام قضایی 5
واجبات
واجب کفایی 13
تصاویر ضمیمه
