تفسیر آیات قرآن کریم- سوره غافر – آیه 57 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَکْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاس وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاس لَا یَعْلَمُونَ

همانا خلقت آسمان ها و زمین از خلقت مردم بزرگ تر است [پس خلقت دوباره مردم بر خدا دشوار نیست ]ولی بیشتر مردم نمی دانند.

1 - آفرینش مجموعه عالم (آسمان ها و زمین)، در مقایسه با آفرینش انسان ها بزرگ تر و آفریدن آن سخت تر و مهم تر است.

لخلق السمـوت و الأرض أکبر من خلق الناس

مقصود از «أکبر»، با عظمت تر، سخت تر و مهم تر بودن است.

2 - انسان، در مقایسه با مجموعه عالم هستی، موجودی کوچک و ناچیزاست.

لخلق السمـوت و الأرض أکبر من خلق الناس

3 - آفرینش جهان پهناور (آسمان ها و زمین)، دلیل توانایی خداوند بر آفرینش مجدد و رستاخیز انسان ها و جهان است.

لخلق السمـوت و الأرض أکبر من خلق الناس

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که آیه شریفه در سلسله آیاتی قرار دارد که درباره اثبات معاد و رد دیدگاه مشرکان است; چنان که در دو آیه بعد از آن بحث به میان آمده است.

4 - آفرینش مجدد انسان ها در قیامت، برای خداوند آسان تر از آفرینش آغازین جهان و انسان است.

لخلق السمـوت و الأرض أکبر من خلق الناس

5 - بیشتر مردم، به عظمت آفرینش جهان و قدرت بی پایان خداوند و امکان حیات مجدد انسان ها در قیامت پی نبرده اند.

لخلق السمـوت و الأرض أکبر ... و لـکنّ أکثر الناس لایعلمون

برداشت بالا مبتنی بر این احتمال است که متعلق «لایعلمون» مطلبی باشد که در آغاز آیه آمده است.

6 - بیشتر کافران و مشرکان ستیزه جو و مجادله گر در صدر اسلام، مردمی غافل و بی خبر از معارف الهی (چون توحید و معاد) بودند.

و لـکنّ أکثر الناس لایعلمون

ممکن است مقصود از «الناس» در آیه شریفه، مردم عصر نزول قرآن (چون اهل مکه) باشد. برداشت یادشده بر این احتمال مبتنی است.

7 - جهان، دارای آسمان های متعدد

السمـوت

آسمان:

اهمیت خلقت آسمان ها 3; تعدد آسمان ها 7; سختی خلقت آسمان ها 1; عظمت خلقت آسمان ها 1

آفرینش:

اهمیت خلقت آفرینش 3، 4; سختی خلقت آفرینش 1; عظمت آفرینش 5; عظمت خلقت آفرینش 1

اکثریت:

جهل اکثریت 5

انسان:

اهمیت خلقت انسان ها 1; تجدید حیات انسان ها 3، 4، 5; جهل انسان ها 5; قیاس انسان با آفرینش 2

خدا:

نشانه های قدرت خدا 3

زمین:

اهمیت خلقت زمین 3; سختی خلقت زمین 1; عظمت خلقت زمین 1

کافران:

جهل اکثریت کافران صدراسلام 6; غفلت اکثریت کافران صدراسلام 6

مشرکان:

جهل اکثریت مشرکان صدراسلام 6; غفلت اکثریت مشرکان صدراسلام 6

معاد:

دلایل معاد 3; سهولت معاد 4