تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الواقعه – آیه 75 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَلَا أُقْسمُ بمَوَاقِعِ النُّجُومِ

پس به جایگاه ها و موقعیّت های ستارگان قَسَم می خورم.

1 - سوگند مؤکد خداوند به محل افول و غروب ستارگان

فلاأُقسم بموقع النجوم

«موقع» (مفرد «مواقع») می تواند اسم مکان و به دو معنا آمده است: محل استقرار و محل سقوط، برداشت بالا بر پایه معنای دوم است.

2 - ستارگان آسمان، دارای مکانی معین و فاصله های ثابت و تغییرناپذیر

فلاأُقسم بموقع النجوم

در صورتی که «موقع» (مفرد «مواقع») اسم مکان (محل استقرار) باشد، برداشت بالا استفاده می شود.

3 - سوگند الهی، به نظام ستارگان آسمان

فلاأُقسم بموقع النجوم

برداشت یاد شده بر این اساس است که «مواقع» به معنای مکان های استقرار ستارگان باشد.

4 - «روی عن أبی جعفر و أبی عبداللّه علیهما السلام أنّ مواقع النجوم رجومها للشیاطین فکان المشرکون یقسمون بها...;(1)

از امام باقر و صادق(علیهماالسلام) روایت شده که «مواقع نجوم» رجم شیاطین است که به وسیله ستارگان انجام می شود و مشرکان به آن قسم یاد می کردند».

5 - «عن بعض أصحابنا: قال: سألته عن قول اللّه عزّوجلّ: «فلااُقسم بمواقع النجوم» قال: أعظم إثم من یحلف بها;(2)

برخی از اصحاب از [امام] درباره سخن خداوند عزّوجلّ «فلااُقسم بمواقع النجوم» سؤال کردند، حضرت فرمود: بزرگ است گناه کسانی که به آن (مواقع نجوم) قسم می خورند».

خدا

سوگندهای خدا 1

روایت 4، 5

ستارگان

فواصل ستارگان 2; مکان ستارگان 2; نقش ستارگان 4

سوگند

احکام سوگند 5; سوگند به مغرب ستارگان 1; سوگند به مکان ستارگان 3، 5; سوگند حرام 5

شیطان

رجم شیطان 4

قرآن

سوگندهای قرآن 3

گناهان کبیره 5

مشرکان

سوگند مشرکان 4

پی نوشت ها :

1. مجمع البیان، ج 9، ص 341; نورالثقلین، ج 5، ص 225، ح 90.

2. کافی، ج 7، ص 450، ح 5; نورالثقلین، ج 5، ص 225، ح 92.