تفسیر آیات قرآن کریم- سوره النجم – آیه 55 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

فَبأَیِّ آلَاء رَبِّکَ تَتَمَارَی

پس در کدام یک از نعمت های پروردگارت شک روا می داری؟

1 - توجه به نمودهای تدبیر و ربوبیت عالی خداوند، زداینده هر تردید درباره نعمت بخشی های الهی

فبأیّ ءالاء ربّک تتماری

فای تفریع در «فبأیّ...» می رساند که با توجه به آنچه در آیات پیشین گفته شده، انتظار نمی رود کسی در رابطه با خداوند و آثار رحمت خیز او گرفتار تردید و شک باشد.

2 - مطالعه جریان مرگ، حیات، نظام آفرینش و روند تحولات تاریخ، راهگشای انسان به سوی جهان بینی الهی

فبأیّ ءالاء ربّک تتماری

از ارتباط این آیه با آیات پیشین ـ به وسیله فای تفریع ـ مطلب بالا استفاده می شود.

3 - غم، شادی، مرگ، حیات و نیازمندی و غنا، هر یک ضرورت و نعمتی در نظام زندگی انسان *

فبأیّ ءالاء ربّک تتماری

در صورتی که تعبیر «آلاء» در مورد مطالب آیات پیشین به کار رفته باشد، مطلب یاد شده را می توان به دست آورد.

4 - نابودی ملت های کافر و ستم پیشه، خود نعمتی الهی بر سایر انسان ها *

و أنّه أهلک ... فبأیّ ءالاء ربّک تتماری

در صورتی که «آلاء» نظر به هلاکت قوم عاد، ثمود و... داشته و بر این امور عنوان «آلاء» منطبق شده باشد، مطلب بالا استفاده می شود.

5 - تمامی جلوه های ربوبیت خداوند، نعمت هایی تردیدناپذیر

فبأیّ ءالاء ربّک تتماری

از این که «آلاء» به «ربّ» اضافه شده است، می توان نتیجه گرفت که آنچه از ناحیه «ربّ» صادر می شود، بی شک خیر، کمال و نعمت است و در نتیجه تمامی افعال و تدابیر الهی، نعمت بر خلق می باشد.

6 - تمامی نعمت ها در نظام هستی، بدون هیچ تردیدی از ناحیه خدا است.

فبأیّ ءالاء ربّک تتماری

برداشت یاد شده بنابراین نکته است که مراد از «تتماری»، شک در این جهت باشد که آیا نعمتی هست که غیر خدا در پیدایش آن ـ به استقلال ـ دخالت داشته است.

اندوه

اهمیت اندوه 3

بی نیازی

اهمیت بی نیازی 3

تعقل

آثار تعقل در آفرینش 2; آثار تعقل در تحولات تاریخ 2; آثار تعقل در حیات 2; آثار تعقل در مرگ 2

حیات

اهمیت حیات 3

خدا

عوامل رفع شک از نعمتهای خدا 1; نشانه های ربوبیت خدا 5; نعمتهای خدا 3، 4، 5، 6

ذکر

آثار ذکر ربوبیت خدا 1

سرور

اهمیت سرور 3

مرگ

اهمیت مرگ 3

نعمت

منشأ نعمت 6; نعمت اندوه 3; نعمت بی نیازی 3; نعمت حیات 3; نعمت سرور 3; نعمت مرگ 3; نعمت نیازمندی 3; نعمت هلاکت ظالمان 4; نعمت هلاکت کافران 4

نیازمندی

اهمیت نیازمندی 3

هدایت

زمینه هدایت 2