تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یوسف – آیه ۳۹ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَا صَاحِبَیِ السِّجْنِ أَأَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُونَ خَیْرٌ أَمِ اللّهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ

ای دو یار زندان! آیا خدایان گوناگون پراکنده بهترند یا خداوند یکتای غالب [بر همگان]؟

 

1ـ یوسف(ع) با اظهار مهربانی و ملاطفت به هم بندان خویش ، به ارشاد آنان پرداخت.

یـصـحبی السجن ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد

 

2ـ دو زندانی هم بند یوسف(ع) ، از مشرکان بودند.

یـصـحبی السجن ءأرباب متفرقون خیر

 

3ـ یوسف(ع) ، هم بندان خویش را به توحید و دوری از شرک فراخواند.

یـصـحبی السجن ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد

 

4ـ یوسف(ع) ، با طرح سؤال و برانگیختن وجدان هم بندان خویش ، حقانیّت توحید و یکتاپرستی را برای آنان مطرح ساخت.

ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد القهار

 

5ـ مبلغان دینی ، باید از سر مهربانی و با ملاطفت ، مردمان را به دین فراخوانند.

یـصـحبی السجن ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد

 

6ـ مصریان باستان ، معتقد به خدایانی متعدد که هر کدام تدبیر کننده بخشی از امور جهان بودند.

ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد القهار

 

7ـ یوسف(ع) از هم بندان خویش خواست تا با مقایسه و سنجش عقیده توحیدی با عقیده به خدایان متعدد ، عقیده درست را برگزینند.

ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد القهار

 

8ـ خداوند ، واحد (یکتا و یگانه) و قهّار (غالب و شکست ناپذیر) است.

أم الله الوحد القهار

 

9ـ تصور خدایان متعدد در قبال خداوند ، مساوق و هم عنان با تصور مقهوریت آنان است.

ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد القهار

از آن جا که یوسف(ع) خداوند را به «قهار» بودن توصیف کرد معلوم می شود وی «مقهور بودن» معبودان دروغین را نیز قصد کرده است ولی آن را در عبارت ذکر نکرد تا به این نکته اشاره کند که تصور متفرق بودن آنان کافی است در اینکه آدمی بداند خدایان متعدد در برابر خدای یگانه همواره مقهورند و شایسته خدایی نیستند.

 

10ـ اعتقاد به وجود خدایان مقهور و باور به شایستگی آنها برای پرستش ، اعتقادی سخیف و نادرست است.

ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد القهار

 

11ـ اعتقاد به وجود خدای یگانه و غالب و باور به شایستگی او برای پرستش ، اعتقاد و باوری خردمندانه است.

ءأرباب متفرقون خیر أم الله الوحد القهار

اسما و صفات:

قهار 8; واحد 8

بتها:

دلایل مقهوریت بتها 9

پرسش:

فواید پرسش 4

تبلیغ:

روش تبلیغ 5; مهربانی در تبلیغ 5

 

توحید:

تبلیغ توحید 4; توحید افعالی 11; توحید عبادی 4، 11; توحید و شرک 7; دعوت به توحید 3

خدا:

قدرت خدا 11

دین:

تبلیغ دین 5

روانشناسی:

روانشناسی تربیتی 4

شرک:

پوچی شرک 10; دعوت به اجتناب از شرک 3; شرک ربوبی 6; شرک و توحید 9

عقیده:

درخواست تصحیح عقیده 7; عقیده باطل 10; عقیده به توحید 11; عقیده به شرک 10; عقیده صحیح 11 

فطرت:

تنبه فطرت 4 

مبلغان:

مسؤولیت مبلغان 5

مشرکان: 2، 6

مصریان باستان:

شرک مصریان باستان 6; عقیده مصریان باستان 6

یوسف(ع):

تبلیغ یوسف(ع) 1; خواسته های یوسف(ع) 7; دعوت از همبندان یوسف(ع) 3; دعوتهای یوسف(ع) 3; روش تبلیغ یوسف(ع) 4; شرک همبندان یوسف(ع) 2; قصه یوسف(ع) 1، 3، 4، 7; مهربانی یوسف(ع) 1; هدایت همبندان یوسف(ع) 1; یوسف(ع) و همبندان 3، 4، 7