تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نمل – آیه 37 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

ارْجِعْ إِلَیْهِمْ فَلَنَأْتِیَنَّهُمْ بجُنُودٍ لَّا قِبَلَ لَهُم بهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُم مِّنْهَا أَذلَّةً وَهُمْ صَاغِرُونَ

به سویشان بازگرد که ما حتماً با سپاهانی بر آنان درخواهیم آمد که در مقابل آنها مقاومت نتوانند کرد و قطعاً آنان را در حالی که حقیر شده اند با خواری از آن جا بیرون می کنیم.

1 - رد هدیه ملکه سبا از سوی سلیمان(ع) و فرمان وی مبنی بر بازگشت سفیر به سوی بلقیس با پیام جنگ

ارجع إلیهم فلنأتینّهم بجنود

سیاق آیات نشانگر این نکته است که سلیمان(ع) هدیه را نپذیرفت و به آنان برگرداند.

2 - تهدید أکید سلیمان(ع) مبنی بر فرستادن سپاهی گران، پرتوان و بی هماورد به سوی مشرکان سبا

فلنأتینّهم بجنود لاقبل لهم بها

جمله «لا قبل لهم بها» صفت «جنود» است; یعنی، سپاهی چنان عظیم که ایشان را توان رویارویی با آن نباشد.

3 - هشدار سلیمان(ع) به دربار سبا درباره پی آمدهای ناگوار جنگ (تبعید، آوارگی، ذلت و خواری)

و لنخرجنّهم منها أذلّة و هم صـغرون

«أذلة» جمع «ذلیل» و حال برای ضمیر «هم» است; یعنی، آنان را از آن سرزمین همراه با ذلت و خواری اخراج خواهیم کرد. عبارت «هم صاغرون» به تقدیر «هم صاغرون فیها» است; یعنی، و در آن سرزمین، بیگانه، حقیر و آواره خواهند بود.

4 - ارتش سلیمان(ع)، بسیار توانمند و شکست ناپذیر

فلنأتینّهم بجنود لاقبل لهم بها

5 - سلیمان در تلاش مدام، برای به تسلیم واداشتن دربار سبا، قبل از وقوع جنگ

فلنأتینّهم بجنود ... و هم صـغرون

لحن شدید و تهدیدآمیز سلیمان(ع)، نشانگر آن است که وی تلاش می کرده تا کار به جنگ و خونریزی نینجامد; چه این که اگر او صرفاً مصمم بر جنگ بود، هشدارهای قبلی خلاف منطق جنگ به شمار می آمد.

6 - ضرورت مبارزه قاطع و بدون کمترین تعلل با حاکمیت شرک و مشرکان

فلنأتینّهم بجنود ... و هم صـغرون

از سیاق آیات استفاده می شود که هدف اصلی سلیمان، مبارزه با حاکمیت شرک و مشرکان بوده است. به همین خاطر هدیه آنها را نمی پذیرد و قاطعانه اعلام جنگ می کند و حاکمان مشرک را به تبعید، آوارگی، ذلت و خواری تهدید می نماید. روش سلیمان(ع) به عنوان پیامبر الهی، الگویی است که باید از آن سرمشق گرفت.

آوارگی

تهدید به آوارگی 3

جنگ

تهدید به جنگ 1، 2، 3

ذلت

تهدید به ذلت 3

سلیمان(ع)

اوامر سلیمان(ع) 1; تلاش سلیمان(ع) 5; تهدیدهای سلیمان(ع) 1، 2، 3; روش برخورد سلیمان(ع) 5; عظمت سپاه سلیمان(ع) 2; قدرت سپاه سلیمان(ع) 4; قصه سلیمان(ع) 1، 2 ، 5

شرک

اهمیت شرک ستیزی 6

قوم سبأ

تهدید اشراف قوم سبأ 2، 3

مشرکان

اهمیت مبارزه با مشرکان 6

ملکه سبأ

تلاش برای تسلیم ملکه سبأ 5; تهدید ملکه سبأ 1، 3; رد هدیه ملکه سبأ 1