تفسیر آیات قرآن کریم – سوره روم – آیه 37 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاء وَیَقْدرُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ

آیا [توجه نکرده] و ندیده اند که خدا رزق را برای هر که بخواهد توسعه می دهد و [برای هر که بخواهد] تنگ می کند؟ بی شک در این [کار] نشانه هایی است برای [عبرت] مردمی که اهل ایمان اند.

1 - تقدیر معیشت و روزی انسان ها، در اختیار خداوند است.

أَوَلم یروا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

2 - مدیریت خداوند در تدبیر معیشت انسان ها، امری روشن و قابل درک است.

أَوَلم یروا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

3 - گشایش روزی، از مظاهر رحمت الهی بر آدمی است.

و إذا أذقنا الناس رحمة ... أَوَلم یروا أنّ اللّه یبسط الرزق

4 - زیادی و کمی روزی انسان ها، براساس مشیت و تقدیر خداوند است.

أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

«یقدر» ـ از مصدر «قدر» ـ به معنای «اندازه گیری» و نیز «سخت گیری» آمده است (مفردات راغب). در آیه، به قرینه «یبسط» (گسترش می دهد) معنای دوم مراد است.

5 - شادی و یأس بی جهت، به هنگام برخورداری و تنگنا، با توجّه به خدادادی بودن امکانات، بی معنا است.

   و إذا أذقنا الناس رحمة فرحوا بها ... و إن تصبهم سیّئة ... إذا هم یقنطون . أَوَلم یروا أنّ اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

استفهام در «اَوَلم یروا» انکاری است; یعنی: «آنان، غفلت کردند و ندیدند.». بنابراین، استفاده می شود که توجه به عامل اصلیِ بودن گشایش و تنگی اقتصادی، انسان را از حالت شادمانی و یأس بیجا، دور می کند.

6 - فزونی و کاستی یافتن رزق و روزی انسان ها، از آیات الهی برای مؤمنان است.

أنّ اللّه یبسط الرزق ... إنّ فی ذلک لأیـت لقوم یؤمنون

7 - صاحبان ایمان، قبض و بسط های اقتصادی را، از آیات خداوند تلقی می کنند.

أنّ اللّه یبسط الرزق ... إنّ فی ذلک لأیـت لقوم یؤمنون

آیات خدا 6، 7

امکانات مادی

منشأ امکانات مادی 5

انسان

تدبیر زندگی انسان ها 2

خدا

تدبیر خدا 2; مشیت خدا 4; مقدرات خدا 4; نشانه های رحمت خدا 3

روزی

ازدیاد روزی 6، 7; تقدیر روزی 4; کمی روزی 6، 7; منشأ ازدیاد روزی 4; منشأ روزی 1; منشأ کمی روزی 4; وسعت روزی 3

سرور

سرور ناپسند 5

مؤمنان

بینش مؤمنان 7

یأس

آثار یأس 5; ناپسندی یأس 5