تفسیر آیات قرآن کریم – سوره روم – آیه 13 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَلَمْ یَکُن لَّهُم مِّن شُرَکَائِهِمْ شُفَعَاء وَکَانُوا بشُرَکَائِهِمْ کَافِرِینَ
و از شریکانشان [که آنها را می پرستیدند] برای آنان شفیعانی نخواهد بود و آنان شریکانشان را انکار می کنند.
1 - معبودان مشرکان، در روز قیامت توان شفاعت مشرکان را ندارند.
و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا و کانوا بشرکائهم کـفرین
2 - مشرکان، در انتظار شفاعت معبودان برگزیده خویش در پیشگاه خداوندند.
و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
نفی کردن شفاعت معبودان مشرکان، حاکی از این نکته است که مشرکان، چنین توقع و انتظاری داشته اند و گرنه نفی آن، چندان معنایی نداشت.
3 - مشرکان، به خداوند باور دارند و به گرفتن شفیع جهت شفاعت در پیشگاه او معتقدند.
و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
4 - در دید مشرکان، خداوند دارای مرتبتی والاتر از بتان است.
و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
انتظار مشرکان از خدایان خود برای شفاعت در پیشگاه خداوند، نشان می دهد که آنها، خداوند را مقام تصمیم گیرنده و برتر می دانستند.
5 - شریکانی که مشرکان برای خدا قائل بودند ساخته و پرداخته خودشان بود.
و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
اضافه شدن «شرکاء» به ضمیر «هم» ـ که مرجع آن، مشرکان است ـ اشعار دارد به این که آنان، خود چنین شریکانی را ساخته اند.
6 - مشرکان، مردمی مجرم و تبهکارند.
و یوم تقوم الساعة یبلس المجرمون . و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
7 - مشرکان، در قیامت، الوهیت معبودان خویش را انکار می کنند.
و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا و کانوا بشرکائهم کـفرین
8 - ناتوانی معبودان مشرکان از شفاعت آنها در پیشگاه خداوند، از عوامل یأس و اندوه آنان در قیامت است.
و یوم تقوم الساعة یبلس المجرمون . و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
ذکر «و لم یکن لهم... شفعؤا» پس از بیان ناامیدی مشرکان در قیامت، ممکن است برای اشاره به این نکته باشد که یأس آنان، ناشی از شفیع نداشتن شان است.
9 - قیامت، روز ظهور و تجلی حقایق است.
و یوم تقوم الساعة ... و کانوا بشرکائهم کـفرین
ذکر کفر مشرکان به معبودان خویش در قیامت، به عنوان یکی از رخدادهای آن، می تواند به جهت نکته یاد شده باشد.
10 - مشرکان مکه، به بازخواست انسان ها از سوی خداوند، پس از مرگ، معتقد بودند.
و یوم تقوم الساعة ... و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
نفی شفاعت از معبودان مشرکان، حکایت از اعتقاد آنان به شفاعت می کند و ذکر آن به عنوان یکی از رخدادهای قیامت، این احتمال را تقویت می کند که آنان شفاعت معبودان را برای پس از مرگ خود می خواسته اند.
11 - شفاعت در قیامت، اصلی پذیرفته شده است.
و یوم تقوم الساعة ... و لم یکن لهم من شرکائهم شفعـؤا
از این که آیه، به جای نفی اصل شفاعت، شفاعتِ خدایان مشرکان را مورد انکار قرار داده است، استفاده می شود که شفاعت، پذیرفته شده است.
خدا
تنزیه خدا 4
عقیده
عقیده به حسابرسی 10; عقیده به خدا 3; عقیده به شفاعت 3
قیامت
حسابرسی در قیامت 10; شفاعت در قیامت 1، 11; ظهور حقایق در قیامت 9
مجرمان 6
مشرکان
انتظارات مشرکان 2; اندوه اخروی مشرکان 8; عقیده مشرکان 3، 10; مجرمیت مشرکان 6; محرومیت مشرکان 1; مشرکان در قیامت 7; مشرکان و خدا 4; مشرکان و شفاعت معبودان 2; معبودان مشرکان و شفاعت 1، 8; یأس اخروی مشرکان 8
معبودان باطل
پوچی معبودان باطل 5; تکذیب معبودان باطل 7; عجز معبودان باطل 1، 8
تصاویر ضمیمه
