تفسیر آیات قرآن کریم – سوره قصص – آیه 37 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَقَالَ مُوسَی رَبِّی أَعْلَمُ بمَن جَاء بالْهُدَی مِنْ عِندهِ وَمَن تَکُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ
و موسی گفت: پروردگار من بهتر می داند چه کسی از نزد او هدایت آورده و چه کسی عاقبت این سرای به نفع او است، همانا ستمکاران پیروز نمی شوند.
1 - اتکال موسی(ع) به خداوند، در برابر تکذیب گری های فرعونیان
قالوا... و ما سمعنا بهـذا فی ءابا(1)نا الأوّلین . و قال موسی ربّی أعلم
تعبیر «ربّی أعلم» (خدای من بهتر می داند) در پاسخ فرعون ـ که در برابر همه معجزات و براهین روشن و غیر قابل انکار موسی(ع)، موضع تکذیب و انکار در پیش می گیرد و آن حضرت را به سحر و جادوگری متهم می کند ـ بیانگر اتکال به خدا و به داوری طلبیدن او می باشد.
2 - موسی(ع)، داوری میان خود و فرعونیان را به خداوند حواله کرد.
و قال موسی ربّی أعلم
وقتی موسی(ع) با ارائه معجزات روشن و غیر قابل انکار، با تکذیب فرعونیان روبه رو شد; چاره ای ندید جز این که خدا را به داوری میان خود و آنان بخواند.
3 - ربوبیت خدا، مقتضی داوری میان پیامبران و تکذیبگران رسالت ایشان
و قال موسی ربّی أعلم بمن جاء بالهدی
4 - موسی(ع)، پیام آور هدایت مردمان از نزد خداوند
و قال موسی ربّی أعلم بمن جاء بالهدی
مراد موسی از «من جاء بالهدی» خود وی می باشد.
5 - سعادت و نیک بختی، تنها از آنِ پذیرندگان هدایت پیامبران است.
ربّی أعلم بمن جاء بالهدی من عنده و من تکون له عـقبة الدار
تعبیر «عاقبة الدار» کنایه از سعادت و فرجام نیک است.
6 - تهدید فرعونیان از سوی موسی(ع)، به فرجامی ناگوار به خاطر نپذیرفتن هدایت
قال موسی ربّی أعلم بمن جاء بالهدی ... إنّه لایفلح الظـلمون
7 - رد دعوت پیامبران، نشانه روحیه ظلم و بیدادگری است.
ربّی أعلم بمن جاء بالهدی ... إنّه لایفلح الظـلمون
8 - فرعونیان، گروهی بیدادگر و ظالم بودند.
و قال موسی ... إنّه لایفلح الظـلمون
9 - ظالمان و بیدادگران، از فلاح و رستگاری بی بهره اند.
إنّه لایفلح الظـلمون
انبیا
عوامل رد دعوتهای انبیا 7
انذار
انذار از فرجام شوم 6
ایمان
آثار ایمان به انبیا 5
توکل
توکل بر خدا 1
خدا
آثار ربوبیت خدا 3; درخواست قضاوت خدا 2; زمینه قضاوت خدا 3
رستگاری
محرومان از رستگاری 9
سعادت
زمینه سعادت 5
ظالمان 8
محرومیت ظالمان 8 9
ظلم
نشانه های ظلم 7
فرعونیان
انذار فرعونیان 6; تکذیبگری فرعونیان 1; ظلم فرعونیان 8
مؤمنان
سعادت مؤمنان 5
موسی(ع)
انذارهای موسی(ع) 6; توکل موسی(ع) 1; خواسته های موسی(ع) 2; قصه موسی(ع) 1، 2; منشأ هدایتگری موسی(ع) 4