تفسیر آیات قرآن کریم – سوره صافات – آیه 28 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قَالُوا إِنَّکُمْ کُنتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الْیَمِینِ

[پیروان به رهبران] گویند: همانا شما از راه خیر و حق به جانب به سراغ ما می آمدید [و گمراهمان می کردید].

1 - تلاش مشرکان فریب خورده برای تبرئه خویش از هرگونه نقش داشتن در امر گمراهی خود

قالوا إنّکم کنتم تأتوننا

2 - مشرکان فریب خورده، پیشوایان خود را مسؤول گمراهی خویش در قیامت معرفی خواهند کرد.

قالوا إنّکم کنتم تأتوننا

3 - پیشوایان شرک با تظاهر به خیرخواهی، عامل اصلی فریب خوردن و دور شدن از مسیر خیر و حق در دیدگاه مشرکانِ گمراه شده

قالوا إنّکم کنتم تأتوننا عن الیمین

«یمین» می تواند مشتق از «یمن» (خیر و برکت) باشد. بر این اساس، معنای آیه چنین می شود: شما از سر خیرخواهی به سراغ ما می آمدید. اما متعدی شدن فعل «تأتوننا» به «عن» ـ که برای مجاوزت است ـ موجب می شود که این کلمه متضمن معنای «تصددننا» ـ که متناسب با معنای مجاوزت است ـ باشد. بر این اساس، پیام اصلی آیه چنین خواهد بود: شما بودید که در ظاهر از سر خیرخواهی به سراغ ما آمده و ما را از مسیر حق و خیر گمراه می کردید.

4 - مشرکان گمراه شده، در قیامت اعمال قدرت سران شرک را عامل گمراهی و فریب خود معرّفی خواهند کرد.

قالوا إنّکم کنتم تأتوننا عن الیمین

برداشت یاد شده براساس این دیدگاه است که «یمین» (جهت راست) کنایه از قدرت و قوت باشد; زیرا معمولا سمت راست قوی تر است. ازاین رو بیشتر مردم کارهای مهم و سنگین را با دست راست انجام می دهند. گفتنی است که دو آیه بعد (و ما کان لنا علیکم من سلطان) و نیز آمدن واژه «یمین» به این معنا در آیه 93 همین سوره (فراغ علیهم ضربا بالیمین) مؤید مطلب یاد شده است.

5 - استفاده از قدرت و تظاهر به خیرخواهی، از روش های پیشوایان کفر و شرک برای فریب و گمراهی توده ها

قالوا إنّکم کنتم تأتوننا عن الیمین

رهبران

تظاهر به خیرخواهی رهبران شرک 3، 5; روش اغواگری رهبران شرک 5; روش اغواگری رهبران کفر 5; نقش رهبران شرک 2، 4

مشرکان

اظهار بی گناهی مشرکان 1; بینش مشرکان 3، 4; تلاش مشرکان 1; عوامل گمراهی مشرکان 1، 2، 3، 4; مشرکان در قیامت 2