تفسیر آیات قرآن کریم- سوره حج - آیه 39 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أُذنَ لِلَّذینَ یُقَاتَلُونَ بأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَی نَصْرِهِمْ لَقَدیرٌ

به مردمی که مورد هجوم جنگی قرار می گیرند اذن داده شده است [که به جنگ دفاعی بپردازند]، زیرا بر آنان ستم رفته است، و بی شک خدا بر یاری دادن آنان توانا است.

1 - جواز جنگ و پیکار با دشمن مهاجم

أُذن للذین یقـتلون بأنّهم ظلموا

«اُذن» فعل مجهول و نایب فاعل آن محذوف است; یعنی، «اُذن فی القتال» و «الذین یقاتلون»; یعنی، آنان که مورد تهاجم قرار می گیرند. «باء» در «بأنهم ظلموا» سببیه است; یعنی، بدان سبب که آنان مظلوم واقع شده اند. بنابراین معنای جمله یاد شده چنین می شود: به کسانی که مورد تهاجم قرار می گیرند، بدان سبب که مورد ستم واقع شده اند، رخصت جنگ داده شده است.

2 - تهاجم بی دلیل به انسان ها و کشتار آنها، ظلم است.

أُذن للذین یقـتلون بأنّهم ظلموا

3 - پیکار با دشمن مهاجم و ستم پیشه، حق مشروع ستمدیدگان

أُذن للذین یقـتلون بأنّهم ظلموا

4 - مسلمانان صدراسلام، مورد ستم و تهاجم مستمر و پی درپی دشمنان کافر

أُذن للذین یقـتلون بأنّهم ظلموا

به کارگیری فعل مضارع (یقاتلون) نشان می دهد که مسلمانان صدراسلام، به طور مستمر و پیاپی، مورد تهاجم و تجاوز قرار می گرفتند.

5 - صدور اجازه پیکار به مسلمانان صدراسلام از سوی خداوند، به منظور دفع تهاجم دشمن و رفع تجاوز آنان

أُذن للذین یقـتلون بأنّهم ظلموا

6 - وعده یاری، حمایت و پشتیبانی از سوی خداوند، به مسلمانان صدراسلام در پیکارشان علیه جبهه کفر

أُذن للذین یقـتلون ... و إنّ اللّه علی نصرهم لقدیر

7 - خدا، توانا بر نصرت و یاری رساندن به مؤمنان مورد تهاجم و مظلوم

و إنّ اللّه علی نصرهم لقدیر

احکام 1

اسلام

تاریخ صدر اسلام 4

بی گناهان

ظلم قتل بی گناهان 2

جهاد

احکام جهاد 1; جهاد با ظالمان 3; جهاد دفاعی 1، 3; فلسفه جهاد دفاعی 5

خدا

اذن خدا 5; قدرت خدا 7; نصرت خدا 7; وعده های خدا 6

خود

دفاع از خود 3

کافران

ظلم کافران صدراسلام 4

مؤمنان

نصرت مؤمنان 7

مسلمانان

اذن به مسلمانان صدراسلام 5; جهاد دفاعی مسلمانان صدراسلام 5; حمایت از مسلمانان صدراسلام 6; ظلم به مسلمانان صدراسلام 4; نصرت مسلمانان صدراسلام 6

مظلومان

حقوق مظلومان 3; نصرت مظلومان 7