تفسیر آیات قرآن کریم- سوره حج - آیه 33 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

لَکُمْ فِیهَا مَنَافِعُ إِلَی أَجَلٍ مُّسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّهَا إِلَی الْبَیْتِ الْعَتِیقِ

برای شما در آنها (دام های قربانی) منافعی است تا وقتی معیّن (وقت قربانی); سپس [محل] جای گرفتن آنها [برای قربانی] کنار آن خانه کهن است.

1 - حج گزاران می توانند تا روز قربانی، از دام هایی که برای قربانی کردن به همراه دارند، استفاده کنند.

لکم فیها منـفع إلی أجل مسمًّی

ضمیر «فیها» به «شعائر» بازمی گردد. «منافع» جمع «منفعة» و به معنای بهره و سود است. «إلی أجل مسمَّی»;یعنی، تا زمانی مشخص. مقصود این است که شما می توانید تا روز قربانی از دام هایی که به منظور قربانی کردن در حج، به همراه می برید، استفاده کنید (بارتان را به وسیله آنها حمل کنید و آنها را سوار بشوید و از شیر آنها تغذیه کنید).

2 - مراسم قربانی، دارای زمانی معین است.

لکم فیها منـفع إلی أجل مسمًّی

3 - ممنوعیت استفاده از دام های قربانی، در پندار مشرکان عصر بعثت

لکم فیها منـفع إلی أجل مسمًّی

تصریح به جواز بهره برداری از دام های قربانی، نشان می دهد که اعتقاد عمومی پیش از نزول آیه، برخلاف آن بوده است.

4 - وجوب ذبح یا نحر قربانی، به طرف کعبه

ثمّ محلّها إلی البیت العتیق

«محل» اسم مکان و مشتق از مصدر «حلول» است. «حلول» نیز به معنای نزول و فرود آمدن است و «حلّ بالمکان»; یعنی، در آن جا فرود آمد. بنابراین معنای جمله فوق چنین می شود: «جایی که دام های قربانی فرود می آیند، به طرف کعبه است». مقصود این است که دام های قربانی، وقتی به قربانگاه رسیدند و در آن جا برای ذبح و نحر آماده شدند، باید به سوی کعبه باشند. گفتنی است است که ذکر کیفیت قربانی کردن و این که دام ها باید به طرف کعبه ذبح و نحر بشوند، می تواند بدان جهت باشد که مشرکان عصر بعثت، دام ها را به طرف بت هایی که در منا نصب شده بود قربانی می کردند.

5 - کعبه، دارای قدمت و سابقه تاریخی در میان سایر اماکن مقدس

إلی البیت العتیق

«عتیق» به هر چیزی گفته می شود که دارای تقدم زمانی یا مکانی و یا رتبه ای باشد. بدین جهت به قدیم، عتیق نیز گفته می شود. بنابراین «بیت عتیق»; یعنی، خانه ای که دارای قدمت و پیشینه تاریخی است.

6 - محوریت کعبه در مراسم حج

و لیطّوّفوا بالبیت العتیق ... ثمّ محلّها الی البیت العتیق

احکام 1، 2، 4

اماکن مقدس 5

حج

احکام حج 1، 2; استفاده از قربانی حج 1، 3; وقت ذبح قربانی حج 2

ذبح

احکام ذبح 4; قبله در ذبح 4; واجبات ذبح 4

کعبه

تاریخ کعبه 5; قدمت کعبه 5; نقش کعبه 6

مشرکان

بینش مشرکان جاهلیت 3