تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجاثیه- آیه16 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَلَقَدْ آتَیْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَی الْعَالَمِینَ

 

و همانا ما به بنی اسرائیل کتاب و حکم و نبوّت دادیم و از چیزهای مطبوع به آنان عطا کردیم و بر اهل زمانه برترشان ساختیم.

 

1 - اعطای کتاب آسمانی، حکومت و نبوت به بنی اسرائیل از سوی خداوند

 

ءاتینا بنی إسرءیل الکتـب و الحکم و النبوّة

 

2 - بنی اسرائیل، قومی برگزیده و مورد عنایات الهی در گذشته تاریخ

 

و لقد ءاتینا بنی إسرءیل

 

3 - نزول قرآن، در ادامه نزول کتاب های آسمانی بر امت های پیشین

 

و لقد ءاتینا بنی إسرءیل

این آیه از نظر سیاق و محتوا، با نخستین آیات سوره ـ که درباره نزول قرآن بود ـ ارتباط دارد.

 

4 - حکومت الهی، دارای دیرینه در تاریخ بشر

 

و لقد ءاتینا بنی إسرءیل الکتـب و الحکم

بنابراین که واژه «الحکم» به معنای حکومت و فرمانروایی باشد، برداشت بالا به دست می آید.

 

5 - حکومت و داوری میان مردم، نیازمند مشروعیت دینی و استناد به منبع وحی

 

و لقد ءاتینا ... و الحکم و النبوّة

برداشت بالا از آن جا استفاده می شود که یکی از موارد اعطایی از سوی خداوند به بنی اسرائیل، «حکم» دانسته شده است; آن هم در کنار «کتاب» و «نبوت» که اعطای آنها تنها از شؤون خداوند است.

 

6 - برخورداری از حکومت الهی، موهبتی والا همچون برخورداری از کتاب آسمانی و نبوت

 

و لقد ءاتینا بنی إسرءیل الکتـب و الحکم و النبوّة

در صورتی که «الحکم» نظر به حکومت داشته باشد; از این که در زمره کتاب و نبوت به عنوان موهبتی الهی برای بنی اسرائیل معرفی شده است، مطلب بالا استفاده می شود.

 

7 - مؤمنان در شرایط دشوار مکه، مورد نوید خداوند به برخورداری از اقتدار و حکومت *

 

و لقد ءاتینا ... الحکم

برداشت بالا با توجه به دو نکته زیر به دست می آید: الف) «الحکم» ممکن است به معنای حکومت و اقتدار باشد; ب) در آیات پیشین خداوند از مؤمنان مکه خواست تا در برابر مشکل آفرینی های مشرکان صبر پیشه کنند و در پی آن، سرگذشت بنی اسرائیل و برخورداری آنان از حکومت الهی را یاد آور شده است تا مؤمنان را امیدوار سازد که پس از تحمل مشکلات، نوبت حکومت فرا می رسد.

 

8 - بهره مندی بنی اسرائیل، از نعمت های مادی و روزی های پاکیزه در پی رسالت موسی(ع)

 

و رزقنـهم من الطیّبـت

 

9 - برتری یافتن بنی اسرائیل بر مردمان عصر خویش، در پی رسالت موسی(ع)

 

و فضّلنـهم علی العـلمین

مراد از «العالمین» در برداشت یاد شده، مردمان عصر بنی اسرائیل دانسته شده است.

 

10 - کتاب، حکومت، نبوت و اقتصادی شکوفا، عوامل برتری بنی اسرائیل بر ملت های عصر خویش *

 

و لقد ءاتینا بنی إسرءیل الکتـب ... و فضّلنـهم علی العـلمین

«فضّلناهم...»، ناظر به نتیجه موهبت هایی است که خداوند در گذشته به بنی اسرائیل عطا کرده بود.

بشارت

بشارت حکومت مؤمنان 7

بنی اسرائیل

آثار حکومت بنی اسرائیل 10; آثار رشد اقتصادی بنی اسرائیل 10; آثار نبوت در بنی اسرائیل 10; برتری بنی اسرائیل 9; برگزیدگی بنی اسرائیل 2; تاریخ بنی اسرائیل 2، 8، 9، 10; عوامل برتری بنی اسرائیل 10; کتاب آسمانی بنی اسرائیل 1، 10; منشأ حکومت بنی اسرائیل 1; نبوت در بنی اسرائیل 1; نعمتهای بنی اسرائیل 8

حکومت

مبانی حکومت 5

حکومت دینی

تاریخ حکومت دینی 4

خدا

بشارتهای خدا 7; عطایای خدا 6; عطایای خدا به بنی اسرائیل 1

دین

نقش دین 5

قرآن

تاریخ قرآن 3

قضاوت

قضاوت مشروع 5; مبانی قضاوت 5

کتب آسمانی

تاریخ کتب آسمانی 3

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 2

مؤمنان

اقتدار مؤمنان 7; بشارت به مؤمنان 7

موسی(ع)

آثار نبوت موسی(ع) 8، 9

نعمت

نعمت حکومت دینی 6; نعمت کتب آسمانی 6; نعمت نبوت 6

وحی

نقش وحی 5