تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الجاثیه- آیه4 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَفِی خَلْقِکُمْ وَمَا یَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ

و در خلقت شما و آنچه از جنبندگان می پراکند نشانه هایی است برای مردمی که یقین دارند.

1 - آفرینش انسان و سایر جانداران، دربردارنده نشانه هایی از خداوند برای جویندگان یقین

و فی خلقکم و ما یبثّ من دابّة ءایت

2 - آفرینش انسان در مقایسه با سایر جانداران زمین، دارای ویژگی، امتیاز و اهمیت

و فی خلقکم و ما یبثّ من دابّة

از این که انسان به صورت مستقل و مقدم بر سایر جانداران یاد شده است، مطلب بالا استفاده می شود.

3 - اندیشه در چگونگی پیدایش حیات و نیروی حس و ادراک در موجودات زنده، زمینه ره یابی به نشانه های متقن الهی

و فی خلقکم و ما ... ءایـت لقوم یوقنون

طرح خلقت انسان و جنبندگان، به عنوان زمینه ره یابی به یقین، می تواند نظر به جنبه زنده بودن و حس و شعور داشتن آنها داشته باشد; چه این که پیدایش این امور، در متن نظام مادی طبیعت، آیتی بزرگ است.

4 - ره یابی به آیات نهفته در مسأله حیات و شعور، پیچیده تر از شناخت نشانه های الهی در آسمان ها و زمین

إنّ فی السمـوت ... و فی خلقکم و ... ءایـت لقوم یوقنون

از این که موجودات زنده، شعورمند و حسّاس، پس از آسمان ها و زمین یاد شده و اندیشه در آن زمینه «یقین» معرفی گردیده است، ژرفای مسأله حیات و شعور استفاده می شود.

5 - پراکندگی، کثرت و تنوع موجودات زنده در زمین، شایان تأمل و درس آموزی

و ما یبثّ من دابّة

تعبیر «یبثّ من دابّة» کثرت، تنوع و پراکندگی را می رساند و تصریح به آن، اهمیت موضوع را افاده می کند.

6 - مطالعه و تحقیق در نظام حیات، راهی برای دستیابی انسان به یقین در خداشناسی

و فی خلقکم ... لقوم یوقنون

از آیه شریفه استفاده می شود که از متن نظام طبیعت می توان به یقین دست یافت.

7 - اهمیت یقین و باور جزمی، در حوزه معارف الهی (توحیدی)

لقوم یوقنون

8 - حیات جانوری، رو به گسترش در پهنه زمین*

و ما یبثّ من دابّة

فعل مضارع «یبثّ» ـ که دلالت بر استمرار و پراکندگی دارد ـ می تواند اشاره به مطلب بالا داشته باشد.

آفرینش

آثار مطالعه در آفرینش 6

آیات خدا

اهمیت درک آیات آفاقی 4; اهمیت درک آیات انفسی 4; نقش آیات آفاقی 1; نقش آیات انفسی 1

انسان

اهمیت خلقت انسان 2

تفکر

آثار تفکر در پیدایش حیات 3; تفکر در تنوع موجودات 5

حیوانات

اهمیت خلقت حیوانات 2

خدا

دلایل خدا شناسی 1، 3، 6

عبرت

عوامل عبرت 5

موجودات

ازدیاد موجودات 8; عبرت از تنوع موجودات 5; قوای ادراکی موجودات زنده 3

یقین

اهمیت یقین 7; خداشناسی اهل یقین 1; موجبات یقین 6