تفسیر آیات قرآن کریم – سوره اعراف – آیه ۱۵ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قَالَ إِنَّکَ مِنَ المُنظَرِینَ

گفت: تو از مهلت یافتگانی.

1 خداوند درخواست ابلیس (مهلت خواهی تا قیامت) را اجابت کرد.

أنظرنی ... قال إنک من المنظرین

برداشت فوق بر این اساس است که متعلق کلمه «المنظرین»، «إلی یوم یبعثون» باشد که به قرینه آیه قبل حذف شده است. گفتنی است که برخی مهلت دهی به ابلیس را بنابر ظاهر آیه استجابت درخواست ابلیس دانسته اند و برخی دیگر جمله «إنک ...» را اخبار از تقدیر الهی به زنده ماندن ابلیس شمرده اند. یعنی چه وی درخواست می کرد و یا درخواست نمی کرد، چنین مقدر شده بود.

2 ابلیس از موجودات دارای عمر طولانی و زنده تا روز رستاخیز آدمیان

أنظرنی إلی یوم یبعثون ... قال إنک من المنظرین

3 خداوند، ابلیس را در پی درخواست زنده ماندن تا رستاخیز، عمری طولانی داد.

أنظرنی إلی یوم یبعثون. قال إنک من المنظرین

ذکر نکردن متعلق «المنظرین» می تواند اشاره به این باشد که خواسته ابلیس تنها در اصل «انظار» اجابت شده است، و نه در مدت آن; یعنی تا روز قیامت.

ابلیس:

اجابت استمهال ابلیس 1، 3; حیات طولانی ابلیس 2; عمر ابلیس 2، 3

خدا:

عطایای خدا 1، 3