خاطرات دیگران از آیت الله هاشمی رفسنجانی

 در زمان ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی که من مسئولیت وزیر کشاورزی را بر عهد داشتم، سال‌ها قبل از اینکه آب دغدغه دیگران و عمومی شود؛ نسبت به مسائل آب حساسیت خاص داشتند. خوب خاطرم هست که در سال ۷۱ ایشان به من توصیه کرد برای انتخاب کشاورزان نمونه، به جای اینکه فقط به میزان بالای برداشت تولید آنها در سطح توجه شود، میزان مصرف بهینه آب هم مورد ارزیابی قرار گیرد.

با پشتکار آیت‌الله هاشمی بود که بعد از سال‌ها برای نخستین‌بار بودجه آبخیزداری به مجلس وقت برده شد و برای آن اعتبار در نظر گرفته شد. با اعتقاد خاصی که به اهمیت آب در توسعه و آبادانی داشت، در سال ۱۳۶۲ خورشیدی از طرح آبخیزداری و آبخوانداری در منطقه‌ای کم‌آب در شیراز حمایت کرد. طرحی که نتیجه‌ای بسیار خوب و رضایت‌بخش برای مردم آن منطقه به همراه داشت. توسعه آبیاری نوین در مزارع یکی دیگر از طرح‌هایی بود که آیت‌الله هاشمی در زمان سکانداری‌اش به‌عنوان رئیس جمهوری بر آن تأکید داشت. همچنین آیت‌الله هاشمی یکی از مشوقان اصلی توسعه سدها بود و توانست در شرایطی که سایر بخش‌های صنعتی فقط ۵۰ تا ۶۰ درصد بودجه دریافت می‌کردند، بودجه ۱۰۰ درصدی برای آب بگیرد.

ازجمله طرح‌هایی که در دوران ریاست جمهوری ایشان مورد حمایت قرار گرفت، توسعه کشت نیشکر بود که در ابتدای شروع مسئولیت خود در این سمت بلافاصله دستور اجرای آن را داد و شاهد بودیم که چطور کشور را به مرز بی نیازی به این محصول رساند.

صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی یکی از موضوعاتی بود که در دولت آیت‌الله هاشمی به آن بسیار پرداخته شد و این بخش نیز مانند سایر بخش‌های صنعتی، رشد خوبی را در زمان ریاست جمهوری ایشان تجربه کرد.

آیت‌الله هاشمی همواره به مسائل محیط زیستی در کنار توسعه صنعت کشاورزی توجه داشت. استفاده از روش‌های مبارزه بیولوژیک به جای سموم شیمیایی ازجمله توصیه‌های اکید وی بود، به‌طوری‌که در دوران ریاست جمهوری ایشان، بدون صدمه به باغ‌ها و کاهش تولید، میزان مصرف سموم شیمیایی از ۵۵ هزار تن به ۲۰ هزار تن کاهش یافت.

بهبود وضعیت مراتع، حفظ جنگل‌ها و توسعه باغ‌های زیتون و دانه روغنی از طرح‌های مورد توجه آیت‌الله هاشمی در دوران ریاست جمهوری و بعد از آن بود و قانون خرید تضمینی در سال ۶۸ در زمان ریاست جمهوری ایشان تصویب شد که  هدف آن حمایت مالی از کشاورزان بود و حفظ قیمت مناسب محصولات تا از زیان احتمالی تولیدکنندگان جلوگیری شود.

آیت‌الله هاشمی همچنین آغازگر شکوفایی تحقیقات و آموزش در بخش کشاورزی بود و اعتقاد داشت که آموزش و تحقیقات باید بر اساس نیازهای این بخش انجام گیرد. همچنین به‌کارگیری مکانیزاسیون در صنعت کشاورزی و یکپارچه سازی با استفاده از تعاونی‌ها را در برنامه‌های خود داشتند.

آیت‌الله هاشمی مسائل را با عمق زیاد شناسایی و بررسی می‌کرد و به حضور بخش خصوصی در انجام بهتر امور معتقد بود و بارها باخبر یا بی‌خبر قبلی، به بازدید مراکز بخش خصوصی رفت و آنان را به ادامه راه خود با وجود معذوریت‌های مالی تشویق می‌کرد.

از دیگر تلاش‌های زنده‌یاد آقای هاشمی در دوران ریاست جمهوری ایشان، کم کردن فاصله قیمت از تولید تا مصرف و بستن راه حضور فرصت‌طلبان بود. وی ارز بخش کشاورزی را با اولویت تخصیص می‌داد و به بانک‌ها فشار می‌آورد تا به مصوبات قانونی نزدیک شوند.

زنده‌یاد آیت‌الله هاشمی با تأکید بر اینکه بخش کشاورزی کمبود تاریخی در سرمایه‌گذاری دارد، می گفت که این کمبود به‌ویژه از زمان اصلاحات ارضی کشاورزی و تشکیل هیأت هفت نفره شدت پیدا کرد، اما آیت‌الله هاشمی تمام تلاش خود را کرد تا با جذب سرمایه‌گذاری خصوصی این بخش را رونق دهد.

توسعه ارتباطات بین‌المللی و استفاده از دانش روز دنیا از موضوعاتی بود که آیت‌الله هاشمی همواره به آن می‌پرداخت.

آن زمان همه چیز آنقدر خوب پیش می‌رفت که فکر می‌کردم هیچ‌گاه روند توسعه متوقف نخواهد شد، اما تمام شدن دوران ریاست جمهوری وی، باعث ناراحتی فعالان صنعتی و تولیدکنندگان بخش کشاورزی شد. با این وجود از دست دادن ایشان غم بسیار بزرگ‌تری است، زیرا همگی خوب می دانیم که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تکرارنشدنی است.