مصاحبه پایانی آیت الله هاشمی رفسنجانی در سفر به مناطق جنگزده استان خوزستان
سوال :آقای رئیس جمهور، جناب عالی بازدیدی از استانهای آسیب‌دیده از جنگ تحمیلی، ارزیابی حضرت عالی از کمیت و کیفیت کار بازسازی چگونه است و برای سال هفتاد، شما چه اعتباری را برای بازسازی در نظر گرفته‌اید؟
رئیس جمهور :بسم اللّه الرحمن الرحیم. قبل از این که به سؤالات شما پاسخ بدهیم ما حرف خودمان را بزنیم بعد جواب شما را می‌دهیم. به طور کلی من این سفر را عمدتآ به خاطر بازدید از وضع بازسازی در مناطق جنگی و مراکزی که مستقیمآ با تیر دشمن آسیب‌دیده بود اختصاص دادم، همانطور که اول سفرم در باختران گفتم. چیزهایی که در خارج از این محدوده باشد دیگر اهداف جنبی بودند اهداف اساسی من این بود و سفر طولانی بود برای این که کار زیادی و حوصله زیادی بود برای من باعث نشاط و روحیه هم شد به خاطر چیزهایی که حالا می‌گویم. در این سفر ما مقداریش را زمینی رفتیم از باختران به اسلام‌آباد و به کرند و به سرپل ذهاب و قصرشیرین، پادگان ابوذر و گیلانغرب و از آنجا به ایلام، صالح‌آباد، مهران و دهلران. این دو استان را ما به خاطر وضع هوا که بارانی بود و نمی‌شد از هلیکوپتر استفاده کنیم از زمین رفتیم که این هم با این که پیش‌بینی نکرده بودیم ولی مثبت بود. چون خیلی چیزها را از زمین دیدیم که از هوا نمی‌توانستم ببینم. روستاهای وسط راه را ]از[ جمله: از دهلران به عین خوش، سوسنگرد و بستان و از فضا، موسیان بعد به آبادان و خرمشهر و اطراف آبادان و خرمشهر و بعد شادگان و ماهشهر و بندرامام، مسیر هوایی بود که هر یک از این جاهایی که رفتیم مطالب خاص خودش را دارد که من در طول مصاحبه به اطلاع مردممان خواهم رساند. دلم هم می‌خواهد که مردم هم از آنچه که من اینجا دیدم و فهمیدم مطلع بشوند.
سؤال: آقای هاشمی در مورد اعتبارات بازسازی برای سال 70 لطفآ توضیح بدهید؟
رئیس جمهور :سال 70، ما فعلا" در بودجه‌مان حدود بیست و هفت میلیارد تومان در نظر گرفته‌ایم، در این سفر من فهمیدم کم در نظر گرفتیم. چون قدرت جذب مناطق بازسازیمان بیشتر است و ما در سیاست دولت گفتیم که بازسازی هرچه را بتواند جذب بکند باید به آن بدهیم، چون اینها دیگر خراب ماندنشان به مصلحت نیست و مردم آواره‌اند باید زودتر به کارشان و زندگیشان برگردند. قبلا" فکر می‌کردیم مصالح ساختمانی محدودیت دارد یک مقدار ما را محدود کرده بود که در این سفر ما فهمیدیم که محدودیت مصالح ساختمانی هم نداریم. همه دست‌اندرکارها می‌گفتند، خیلی‌هایشان می‌گفتند، قدرت مالی‌مان بیش از اینهاست فکر می‌کنم اعتبارمان از بیست و هفت میلیارد خیلی بالا خواهد رفت.
سؤال: آقای رئیس جمهور، شما از صنایع نفت در استان خوزستان بازدید ]ی[ داشتید ارزیابی حضرت عالی از این بازدید چگونه است؟ و در راه‌اندازی دو طرح مهم پتروشیمی نیز حضور داشتید، شما تلاش متخصصین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
رئیس جمهور: بسیار برای من خوب بود. این قسمت آخر سفر من بود که حتی خستگی‌های ماشینهایی هم که در روستاها و آنجاها می‌رفتیم خسته می‌شدیم از بدن ما بیرون آورد. هم در طرح کُود فسفات و هم در مجتمع پتروشیمی اینجا من قدرت سازندگی، طراحی و فنی نیروهای خودمان را فوق حد انتظارم یافتم، البته در پالایشگاه آبادان دفعه دو ]م است[ که راه‌اندازی می‌کردند رفتیم آنجا دیدیم از آنجا شروع شد و در عین خوش هم گوشه دیگری دیدیم، حسابی برای ما روشن شد که نیروهای فنی ما واقعآ می‌توانند الان پیچیده‌ترین طرحها را طراحی و اجرا بکنند که من یک مقدار توضیح لازم را الان عرض می‌کنم.
سؤال: آقای رئیس جمهور شما در مورد افزایش تولید نفت در سال 1370 تأکید فراوان دارید نحوه رسیدن به این ]افزایش[ تولید چگونه خواهد بود؟
رئیس جمهور :طرحش روشن است، یعنی آقای وزیر نفت پیشنهادهای مشخصی را داده‌اند برای مقداری حفاری اضافه و کارهای دیگری که باید انجام بدهند اعتبارش هم تصویب شده است بانک مرکزی هم مطلب شده که پشتیبانی بکند. کار را هم شروع کردند پارسال بخش اولش را انجام دادند. با موفقیت تمام شد. امسال هم بخش دیگری را انجام می‌دهند. البته آن مقداری که ما الان بخواهیم تولید را بالا ببریم معنایش این نیست که این مقدار تولید هم خواهیم کرد. چون ما یک سهمی داریم در اپک و به همان سهم اکتفا می‌کنیم. ولی قدرت تولیدمان قطعآ باید درحد مطلوب برسد که در ظرف یکی دو سال آینده خواهد رسید.
خبرنگار دوم: بسم اللّه الرحمن الرحیم. آقای هاشمی رفسنجانی لطفآ بفرمایید سفر جناب عالی به مناطق جنگزده و صنعتی استان خوزستان چه نتایجی در برداشته است؟
رئیس جمهور: نتایجش را باید در آینده ببینیم آنچه که ما حالا فهمیدیم و عرض می‌کنیم و تصمیماتی که گرفتیم و شما چون از خوزستان هستید از خوزستان خودتان پرسیدید من هم باید بقیه جاها را هم بگویم، آنها الان خبرنگارهایشان نیستند. در خوزستان ما آنچه که دیدیم، بستان تقریبآ بازسازیش تمام شده، ما یک سفر کوتاهی آنجا داشتیم. البته چیزهایی هنوز باید تکمیل بشود. مردم بستان بسیار باصفا و صمیمی بودند من کم توانستم توقف بکنم برنامه توقف نداشتیم خود مردم جمع شدند دور هلیکوپتر و با خود مردم رفتیم داخل شهر قسمتی از شهر را دیدیم، هم مردم راضی بودند و هم ما راضی بودیم از وضعی که آنجا هست. در سوسنگرد که قبلا" تمام شده ما توقفمان کوتاه بود. فقط به خاطر عرض سلامی به مردم چون آنها خیلی صفا به خرج دادند در دوران سختیها. در آبادان و خرمشهر که یکی از مراکز مهم بازسازی ماست. اعتباراتی که ما داده بودیم به خوبی جذب کرده بودند. بطوری که مسؤولین بازسازی گفتند. الان در آبادان 130 هزار نفر مردم جمع شدند در خرمشهر هم حدود هفتاد هزار نفر است هر دو شهر زنده شده بود. من سفر قبلی شهر را راکد می‌دیدم ولی در این سفر حسابی نشاط پیدا کردم من وقتی وارد شهر شدم مغرب بود، عشق داشتم زودتر ببینم. بلافاصله به گردش رفتیم. خرمشهر ]و[ آبادان را در ظرف یکی دو ساعتی دیدیم همه‌جا روشن بود همه‌جا مردم سرحال به چشم می‌خوردند و بعد در جلسه‌ای که با حضور مسؤولان بازسازی استان برگزار کردیم و نمایندگان مجلس هم بودند. از مجموعه کسانی که آنجا صحبت کردند به این نتیجه رسیدیم هم مجریان و هم مردم بیش از این می‌خواهند که ما داریم عمل می‌کنیم. ما امسال برای این منطقه حدود ده میلیارد تومان گذاشته بودیم، به نظر می‌رسد که خیلی بیشتر از این باید خرج بکنیم قدرت جذب هم هست ستاد معین مثلا" فکر می‌کنم حدود یک میلیارد و نیم تومان قدرت کار دارد که ما خیلی کمتر برای او در نظر گرفته بودیم و بقیه بخشها هم همچنین. خوشبختانه آقای وزیر نفت هم موافقت کردند که گاز این دو منطقه را هم شروع بکنند. گازکشی را که قبلا" نبود در تصمیمات بازسازی اینکه دوباره خراب نکنند خیابانها را این هم انجام می‌شود. فردا دوباره هم خرمشهر را گشتم هم آبادان را که وضع روز را هم ببینم، البته مردم مشکل هنوز خیلی دارند؛ چون خرابیها بیش از اینها بوده است. پالایشگاه که اصلا" مرکز تحرک آبادان و آن منطقه است خوشبختانه روبه پیشرفت است بازسازیش الان مرحله دوم بزودی افتتاح می‌شود که گویا می‌رسد تولیدش به 280 هزار شبکه که رقم خوبی است. ولی من آنجا به این نتیجه رسیدم که پالایشگاه را ما باید همه چیزهایی قبلا" داشته بازسازی بکنیم و همه‌جوری که شده حفظ بکنیم و مدرنش بکنیم. امنیت منطقه مثل گذشته نیست با این وضعی که در عراق به وجود آمده است، ما تقریبآ مطمئن هستیم که آنجا دیگر برای همیشه امن است. ان‌شاءاللّه و لذا می‌توانیم سرمایه‌گذاری بکنیم قبلا" با نگرانی سرمایه‌گذاری می‌کردیم ولی حالا دیگر این طوری نیست. اروند را حتمآ باید فعالش بکنیم. من از اروند بازدید کردیم یک دژی می‌سازند در اروند از زمان جنگ ما شروع کرده بودیم. دژ نزدیک است تمام بشود. حدود نزدیک صد کیلومتر یا هشتاد نود کیلومتر این دژ ساحل اروند را تبدیل هم به یک راه خوبی می‌کند و هم استحکامات دفاعی و هم دسترسی به اروند را تسهیل می‌کند که من همین جا تأکید می‌کنم پلهایی لازم است که الان بیشتر کانالها باز بود آب را به نخلستانها می‌رساند. ولی قطعآ باید تمام کانالها باز باشد که نخلستانهایی که از اروند آب می‌گرفتند بتوانند در آینده آب بگیرند مردم هم استفاده بکنند. آنجا روستاهای اطراف را دیدم که از قسمتهای خوب بازدید من بود. هم شرق بهمن‌شیر هم غرب بهمن‌شیر و هم اروند کنار را با حوصله و وقت رفتیم دیدیم هفت هشت ساعت، پنج شش ساعت وقت گذاشتیم از هوا هم با هلیکوپتر دیدم. من آنجا حرکت آبادان با این روستاهاست با آن نخلستانهاست که باید تسریع بشود در ساخت روستاها. در گذشته، نیروهای نظامی اجازه ورود به بخشی از منطقه را نمی‌دادند، مثل اروند کنار اینجا تأخیر دارند باید قطعآ، حالا دیگر اجازه دادند باید جلو بیندازیم که از شهر عقب نمانند چون روستاها هستند که شهر را آباد می‌کنند و پررونق می‌کنند. بنا شد دعوت کنند روستاییها را که به سرعت بیایند. در چیزی که به روستاییها می‌دادیم احساس شد که ما باید یک مقدار بیشتر بدهیم. حمایت بیشتری بکنیم که این تصمیم را هم گرفتیم در این سفر در جمع مسؤولان هم این بحث شد من هم قبول کردم که بپردازیم. لایروبی اروند و بهمن‌شیر از مسائل مهم است که با لایروبی اینها آن منطقه می‌تواند فعالتر بشود باز بناست که تسریع بشود امسال روی آن پل بین خرمشهر و آبادان خوشبختانه وزارت راه در مراحل نهایی هست این خیلی مؤثر است. چیزهایی که من آنجا دیدم طرحی که برای خرمشهر درست کردند خرمشهر را قطعآ از وضع گذشته‌اش بهتر می‌کند. شهر مدرنی خواهد شد و بعد از بازسازی شاید مردم راضی باشند از تحمل خساراتی که کردند به خاطر چیز دیگری که دستشان را خواهد گرفت. بندر را باید زودتر فعال بکنیم، چون همین حالا هم می‌شود از لجنها استفاده کرد، دری اروند با شرایط امنیتی که به وجود آمده است. دنبال این کار هستیم این تصمیم هم گرفته شد که این کار انجام بشود. کارهای زیربنایی یک مقدار ما بیشتر باید برسیم. برای فضای سبز، برای خیابانها، برای بهداشت و درمان کارهایی از این قبیل که باید همگام با بازسازی جلو برود. مردم دانشگاه نفت را می‌خواستند که قرار شد دانشگاه نفت از آبادان منفک نشود وقتی که نیروها بیایند آنجا دانشگاه هم بماند و (نامفهوم) ولی باید دانشگاههای دیگری هم به آنجا ما ببریم، منطقه نیاز به این طور چیزها دارد.
سؤال : آقای رئیس جمهور حضرت عالی از استانهای باختران و ایلام نیز بازدید داشتید شما کار بازسازی در این استانها را چگونه دیدید؟
رئیس جمهور : آنجا هم وضعشان شبیه استان خوزستان است با یک تفاوت که آنجا بعضی از شهرها هنوز بازسازیش شروع نشده به خاطر اینکه اینها در جنگ از دست ما بیرون بود یک موقعی بعضی‌هایش و بکلی خراب شده است و بعد از آتش‌بس هم امنیت لازم نبوده است. نزدیک به خط بوده است. مثلا" قصرشیرین تازه حالا خیابانها را مشخص کردند شهرداری مستقر شده است. انبار مصالح ساختمانی را درست کردند که مصالح ساختمانی بردند. آب شهر را تأمین کردند. برق شهر را تأمین کردند مردم را برای ساختن دعوت کردند، آن روز که من آنجا بودم گفتند: که تا این تاریخ 25 تا پرونده به نتیجه رسیده است. پروانه ساختمان صادر کرده‌اند که خوب یک شهر به آن بزرگی تاره دارد شروع می‌شود که ما باید یک بهای بیشتری بدهیم این تأخیر را آنجا جبران بکنیم. آنجا محصولات کشاورزیشان مخصوصآ مرکباتشان که نقطه قوتشان است و نخلهایشان احتیاج به رسیدگی دارد که خوشبختانه آن مرکزی که برای نهالستان درست کرده بودند که اصلاح بکنند کیفیت مرکبات و نخلها را خیلی‌چیز خوبی بود که وزارت کشاورزی آنجا خب مقدمه‌ای آماده کرده بود. برای بازسازی کشاورزی جهاد روی نخلستانها کار کرده بود. آن حرکت جهاد می‌تواند تحرکی در نخلها بدهد. در سرپل ذهاب بازسازی خوب پیشرفت کرده ولی این طور که گفتند: جمعیت بیست ودوهزاری قبل از جنگ شهر پیش‌بینی می‌شود به پنجاه‌هزار نفر برسد. شهر باید خیلی توسعه پیدا بکند که مشکل بازسازی بود ولی چاره‌ای نیست آن منطقه باید این توسعه در شهر ما بدهیم. که در گیلانغرب شهر خیلی خوب دارد ساخته می‌شود بنظر می‌رسد سال آینده سال 70 تمام بشود بازسازی شهر خیابانها را توسعه دادند کیفیت منازل را بهتر کردند. پادگان ابوذر را هم آسیب زیادی دیده که باید کمک بکنیم به نیروهای مسلح برای جبران خسارتشان. چیزی که در آن منطقه ما دیدیم مشکل روستاها بود. روستاهای نزدیک به عراق، عمدتآ از زمین محو شده و مردم آواره شدند، ولی جالب اینکه در دوران جنگ هم آنها تولیدشان را حفظ می‌کردند. در اردوگاهها بودند اما می‌آمدند کشاورزیشان را آنها می‌گرداندند، که ما بنا شد به آن روستاها بیشتر توجه بکنیم. من به نفت شهر و سومار نتوانستم بروم به خاطر این که برنامه هلیکوپتریمان تغییر کرد با ماشین دیگر برنامه‌هایمان به هم می‌خورد. جاهای دیگر هم مواجه با تأخیر بودیم، در آن منطقه کَرَند تقریبآ بازسازیش تمام شده اسلام‌آباد تمام شده و بسیاری از روستاهای مسیر که ما رفتیم بازسازیهایش تمام شده است؛ اما کشاورزی منطقه احتیاج به کار زیادی دارد آنجا آب زیادی ما از رودخانه الوند که شروع کردیم و تا خوزستان آمدیم رودخانه‌های پرآبی آبهایش دارد به عراق می‌رود. واقعآ آدم دلش می‌سوزد برای این کشور که چطور بی‌صاحب بوده در گذشته فکری نشده الان سدها را دارند مطالعه می‌کنند. من باید یک تأکید جدی را به وزارت نیرو بکنم همکاری بکنند. کمکشان بکنند که زودتر بتوانند این آبها را مهار کنند که هم به درد ما بخورد هم بخشی از آن به درد عراقیها بخورد، چون حالا در فصل بارندگی اینها به حورها می‌ریزد و بعد می‌آید به دجله و می‌آید به خلیج‌فارس ولی اگر مهار بکنیم واقعآ مردم منطقه استفاده می‌کنند و من روی این مسأله تکیه خواهم کرد. در ایلام ما شب رسیدیم. دو استان را جمع کردیم با هم یک جلسه مشترکی داشتیم اینجا هم تقاضای اعتبار بیشتر می‌کردند حقشان هم بود و من هم قبول کردم که اگر جذب بکنند اعتباراتشان را اضافه بکنیم با اجازه ]مجلس[ و ] رهبر[ جایی که نیاز به قانون داشته باشد از آنها بگیریم آنهایی خودمان می‌توانیم خودمان بدهیم. در مسیر رفتن به مهران صبح زود ما با ماشین می‌رفتیم از صالح‌آباد عبور کردیم شهرک خوبی است. بحمداللّه بازسازیش تمام شده است. مهران متأسفانه هنوز تازه می‌خواهد شروع بکند به خاطر اینکه آنجا دشمن بود و پاکسازی نشده بود اخیرآ حالا دیگر آماده شده هنوز نقشه جامع شهر را ندارند گویا جهاد دانشگاهی باید بدهد که من همین‌جا تأکید می‌کنم هرچه زودتر نقشه را بدهند که کار شروع بشود مردم منتظر هستند، ولی چون نقشه نیست کار شروع نشده است. شهرداری مستقر شده است. خیابانها آماده شده است. یک مسأله عمومی ما در همه‌جا دیدیم و آن مشکل حقوقی است که در بازسازی به وجود آمده است. الان خوب خیابانهای وسیع شده است وضع مالکیت و حدود رغبات ملکی مردم به هم خورده است. کوچه‌ها وسیع شده است. همین آمده است. بعضی‌ها میدان بوجود آمده است. به هرحال شهر تغییر کرده است. بعضی جاها را باید اصلاح بکنیم اینها باید با هم ترکیب بشوند تجمیع بشوند واحدها یک جایی باید در دهلران که الان 3 2 بازسازی تمام شده نقطه ضعف حمل و نقل آنجا بود که من استدعا می‌کنم به طور کلی از کسانی که امکانات حمل و نقل دارند به مناطق جنگی کمک بکنند. حمل مصالح ساختمانی به اینجا خیلی گران تمام می‌شود. هر کس می‌تواند کمکی بکند این مسئله حل بشود، مخصوصآ نیروهای مسلح سپاه، ارتش، جهاد آنهایی که امکانات متمرکز دارند. موسیان هنوز پاکسازیش هم تمام نشده است. ما از فضا آنجا را دیدیم که مردم هم منتظرند که اعلام بکنیم برای برگشتن، آنجا منطقه کشاورزی هم هست باید زودتر مردم را جذب بکنیم که بتوانند کارهایشان را به راحتی انجام بدهند بزودی اعلام می‌شود. آنجا هم شهرهایی مثل ایلام و اینهایی که در جنگ صدمه زیادی دیده بودند بحمداللّه دیگر بازسازیهایشان کامل شده است و آنجا دیگر چیزی برای بازسازی شدن نداریم، مگر برای بهتر کردن وضع مردم اقدام بکنیم. البته ما یک اعتباراتی هم اضافه داریم اعتبارات نقاط محروم است که قرار شد آن هم در کنار بازسازی داده بشود. ولی باز هم کافی نیست خود این مناطق اکثرآ جزء مناطق محروم هستند که اینها استحقاق مضاعف دارند هم به خاطر جنگ‌زدگی و هم به خاطر محرومیت که ما باید و الویتهایی قائل بشویم. در ایلام، ما دنبال سفر مقام معظم رهبری به آنجا رفتیم سفر ایشان امیدی جدی در دل مردم و مسؤولان به وجود آورده بود و بعد از سفر ایشان حرکات خوبی به چشم می‌خورد برای ساخت فرودگاه و تونل و دانشکده که آنجا داشتند آموزشگده است که این باید برگردد و دانشگده بشود و صنایع روستایی صنایعی که در این مناطق برود، ما به فکر افتادیم که یک مقدار بیشتر از اعتبارات صنایع تبدیلی و صنایع روستایی را به این مناطق بدهیم که مجموعآ بتوانند برای جذب نیروها و نگه داشتن نیروها استفاده بکنیم.
سؤال: آقای رئیس جمهور در این سفر با مردم نیز دیداری داشتید شما روحیه مردم را چگونه مشاهده فرمودید و چه پیامی برای این مردم مقاوم دارید؟
رئیس جمهور : ما در بعضی جاها با مردم ملاقات داشتیم بعضی جاها هم نداشتیم که شرمنده‌ایم ولی واقعآ وقتمان نمی‌رسید. در سرپل ذهاب در گیلانغرب در دهلران در سوسنگرد، بستان، آبادان و شادگان ما توانستیم با مردم اجتماعات محدود و وقت کمی که مردم داشتند در میانشان برویم و با آنها صحبت بکنیم واقعآ من مردم را خیلی با روحیه یافتم و خوشبختانه مردم، مردم قانعی هستند. عمومآ از حرکت بازسازی راضی بودند، گله‌هایی که کم و بیش بود یا نامه‌هایی که به من دادند مثلا" از این قبیل است: یکی می‌گوید که بعضی‌ها می‌گویند ولی خوب ما باید بتدریج بدهیم ما الان بیش از این پول دادنها کار دشواری است. ولی روستاییها مثلا" از این حرفها داشتند شاید حقشان باشد که به آنها باید بیشتر بدهیم، یا بعضی‌ها می‌گفتند : جنس مصالح ساختمانی مثلا" پروفیل همه‌جا، یکی دو جا گفتند، جَو نیست مثلا" سر این بعضی‌ها می‌گفتند: مسأله مالکیت‌مان حل نشده است. این را راست می‌گویند این مشکلی است که باید حل بشود چون الان مخلوط شده از این قبیل گله‌ها ما می‌شنیدیم البته بعضی‌ها هم از تأخیر شکایت داشتند چون نوبتشان نرسیده بود مثل قصرشیرین که آنها هم کسی تقصیر ندارد آنجا دیر پاکسازی شده است و دشمن دیر از آنجا عقب‌نشینی کرده است. حالا برای کار آماده شده است ولی روحیات مردم بسیار شاد و خوب بود مردم کاملا" امیدوار شدند مردم مصمم شدند که برگردند و اینجا را بسازند الان فشار برای برگشتن برخلاف ماههای اول بازسازی الان خیلی بیشتر من احساس کردم در ماهشهر می‌خواستم خدمت مردم برسم که دیگر فرصتم تمام شد. اینجا این نقطه‌ای که نگفتم که باید عرض بکنم این منطقه ماهشهر و بندر امام‌خمینی اینها در طول جنگ آسیب زیادی دیدند به خاطر فشار مهاجرتها و فشار دشمن که این دو دائمآ بمباران می‌شد به خاطر مناطق حساسی که اینجا هست. ما باید سهمی از بازسازی به اینها بدهیم که با وزیر نفت ما جمعیت کردیم، مسأله گازرسانی اینجا را تسریع بکنند که یکی از خواسته‌های اینجا بود که توسط امام‌جمعه و نماینده مردم شهر به من گفته شد و یک کمکهایی برای جبران خساراتی که اینها در پشت جبهه متحمل شدند بدهیم در شادگان هم همینطور شادگان و بستان که من رفتم مردمش عرب هستند. اینقدر اینها با احساس بودند. مخصوصآ از اینکه احساس می‌کنند که در وضع عراق اصلاحی دارد به وجود می‌آید و نگرانی بین مردم عراق و ایران بود، به خاطر شرایطی که در گذشته بود. بقدری روحیه اینها آسیب می‌دید. دیگر الان خیلی شاداب، خیلی پرشور و بانشاط بودند. من امیدوارم که این شرایط امنیتی که بین ما و عراق دارد پیش می‌آید که برقرار بشود با آزاد شدن مردم عراق ما یک همکاری بکنیم برای اصلاح آن چیزهای مشترکی که بین خودمان هست.
سؤال: به عنوان آخرین سؤال، در مجموع از کار بازسازی راضی هستید؟
رئیس جمهور: من واقعآ راضی هستم یعنی آنچه که دیدم. یک وقت آدم می‌خواهد دل مسؤولین خودش را گرم بکند این جوری نیست، من واقعآ راضی هستم اینها با همه وجودشان تلاش کردند و گله دارم از بعضی که قدری گاهی نق می‌زنند یا دلسردی ایجاد می‌کنند، به هر حال ممکن است، بازسازی یک ]کار [مردمی، مردمی که ده سال است آواره‌اند و همه چیزشان را از دست داده‌اند. تحصیل رضایت کامل اینها که فورآ آدم همه‌چیز اینها را جبران کند، یک چنین چیزی نمی‌شود و عملی نیست. اینها باید تدریجی انجام بشود بعضی عجله می‌کنند و ایجاد دلسردی می‌کنند. من عرض می‌کنم که عمدتآ هم مردم راضی بودند و هم مسؤولین از کار خودشان راضی بودند. به خاطر اینکه می‌دیدند دارند خدمت می‌کنند، بخصوص برای مردم، نقاطی هم که احساس می‌شد گاهی مسائل اجرایی باید یک‌جور دیگری بشود آنها را هم دیدیم و هم تذکر دادیم؛ ولی فکر می‌کنم یک کار افتخارآمیزی دارد در کشور ما انجام می‌شود. ضمنآ خسارات خیلی بیش از این است که تا به حال گفته شده، اما خساراتی را می‌گوییم که مستقیمآ تحمیل شده و دیدیم تا بحال، مثلا" ما آبادان و خرمشهر را قبلا" ارزیابی کرده بودیم، حدود 60 میلیارد تومان ولی در این جلسه این طور4ی که استاندار توضیح داد معلوم شد که بیش از 100 میلیارد تومان است. ما تا به حال می‌گفتیم که 600 میلیارد دلار خسارت مستقیم و حدود 300 میلیارد دلار هم خسارت غیرمستقیم و معدوم النفعها اینها ولی با این وضعی که من دیدم خسارتها بالا می‌زند.
خبرنگار :با تشکر از حضرت عالی که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.
رئیس جمهور :و من هم از همه کسانی که در این سفر به من کمک کردند و همراهی کردند خبرنگارها، مسؤولان و مردم تشکر می‌کنم و امیدوارم که باز هم بتوانیم بیایم و پشتیبانی کنیم این کار انسانی زودتر تمام بشود.
خبرنگار : خیلی ممنون.