خاطرات دیگران از آیت الله هاشمی رفسنجانی
خبرنگار: سیدحسین قدسی
صفرمراد نیازاف رییس جمهوری فقید ترکمنستان عشق و علاقه شدیدی به آیت الله هاشمی رفسنجانی داشت و به همین دلیل در تمامی نشست های مهم داخلی و خارجی از یار دیرین امام و رهبری در کمک رسانی به ترکمن ها در اوایل استقلال این کشور به نیکی یاد می کرد.
زمانی که ترکمنستان در سال 1370 استقلال یافت، نیازاف رییس جمهوری وقت این کشور به علت وضعیت وخیم اقتصادی کشورش از کشورهای مختلف کمک خواست اما بجز جمهوری اسلامی ایران که در آن زمان آیت الله هاشمی رفسنجانی رییس جمهوری بود به این کشور تازه استقلال یافته کمک نکردند.
پس از درخواست کمک نیازاف، کامیون های ایرانی حامل آرد و گندم به سوی کشور ترکمنستان سرازیر شد هرچند این کشور پولی برای پرداخت به ایران نداشت اما، آقای هاشمی اعلام کرد به جای پول، پنبه از این کشور وارد کند که بعدها این محصول به کشورهای دیگر صادر شد.
دستور کمک آقای هاشمی به ترکمنستان در حالی انجام شد که این کشور بشدت دچار کمبودهای ارزاق عمومی شده بود و سیلوهای گندم این کشور پنج میلیون نفری تقریبا چیزی برای ارتزاق عموم مردم نداشت.
آقای هاشمی رفسنجانی ترکمنستان را یک کشور مسلمان و همسایه می دانست و اظهار می کرد: طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران باید به کشورهای مسلمان کمک کنیم و به همین دلیل کمکهای این چنینی انجام شد.
صفر مراد نیازاف هم این کمک ایران را تا زمان مرگش در همه نشست های مهم اعلام می کرد حتی در قالب قطعه شعری ضمن تاکید بر دوستی تاریخی و پایدار دو کشور از کمک های ایران به ترکمن ها در سال های آغازین استقلال قدردانی کرده است.
در حقیقت نیازاف احساسات عمیق خودر را در قدردانی از کمک های ایران که به دستور و درایت آقای رفسنجانی انجام شد در کتاب شعر' منیم روح بلند بهاریم ' که برگردان آن 'بهار روحبخش من ' می باشد، آورده است.
در قطعه شعری که در این کتاب با عنوان 'ایران و ترکمنستان ' درج شده، آمده است : ' ایران و ترکمنستان از آغاز پیدایش زمین همسایه نزدیک هم بوده و با همدیگر سال ها برجهان فرمانروایی کرده اند، آنها همیشه دوست و برادر بوده و حسن همجواری و دوستی در روابطشان حاکم بوده است.
این شعر ادامه دارد و در جایی می گوید: مهر و دوستی و محبت در خون دو ملت جاری است، به هنگام برافراشته شدن پرچم استقلال ترکمنستان، رفسنجانی پیش از همه دست اخوت و برادری به ترکمنستان داد و برادری خود را باترکمن ها به جهانیان ثابت کرد، در تمامی لحظات سخت از ملت ما حمایت کرد و زمانی که با بحران آرد مواجه بودیم گندم های رفسنجانی به کمک ما رسید.
نیازاف در نشست های مختلف و در دیدار با مقامات کشورمان همچنان قدردان کمک های جمهوری اسلامی ایران بود و می گفت: ترکمن ها در اوایل استقلال خود از شوروی با مشکلات بسیاری مواجه بودند که برادارم رفسنجانی در این ایام سخت به کمک برادران ترکمن خود شتافت.
رییس جمهوری ترکمنستان تاکید می کرد که ترکمن ها تنها برای دو روز ذخیره گندم داشتند که محموله های آرد ارسالی آقای رفسنجانی به این کشور رسید و از بروز قحطی و گرسنگی جلوگیری شد.
نیازاف هر زمان که از ایران سخن می گفت دوران سخت اوایل استقلال و کمک مردم ایران به ترکمن ها را یادآوری می کرد.
به هر حال روابط عمیق عشق آباد- تهران در زمان آیت الله هاشمی رفسنجانی و صفرمراد نیازاف دو رییس جمهوری فقید بنیانگذاری شد؛ زیرا که در زمان این دو رییس جمهوری بود که راه آهن سراسری مشهد - سرخس - تجن در 24 اردیبهشت 1375 با حضور سران 11 کشور منطقه و مقامات عالی رتبه 45 کشور جهان، مورد بهرهبرداری قرار گرفت.
با بهرهبرداری از این شبکه راه آهن، کشورهای آسیای مرکزی به اقتصادیترین و مناسبترین راه برای مبادلات اقتصادی خود با خارج دست یافتند.
احداث این راه آهن و احیای مجدد جاده ابریشم که با تدبیر آیت الله هاشمی رفسنجانی و نیازاف تحقق یافت، زمینه رونق اقتصادی و سیاسی این منطقه را فراهم کرد.
با احداث این شبکه راه آهن، مسیر حمل و نقل تجارت جهانی از 21 هزار کیلومتر راه آبی برای ارتباط بین شرق و غرب جهان به حدود 12 هزار کیلومتر راه زمینی کاهش یافت.
افتتاح این شبکه بزرگ خط آهن کشورهای شرق دور همانند چین و کشورهای آسیای مرکزی، ایران و اروپای غربی را به یکدیگر پیوند میدهد.
همچنین در زمان این دو رییس جمهوری فقید بود که قرارداد ساخت سد دوستی در سال 1373 رسما امضا شد و به همین دلیل نیازاف پس از گذشت 10 سال و در آستانه افتتاح رسمی آن از آیت الله هاشمی رفسنجانی خواسته بود تا در آیین افتتاح آن شرکت کند.
ارادت رییس جمهوری فقید ترکمنستان به آیت الله هاشمی رفسنجانی به حدی بود که در ایام نوروز با وجود اینکه آقای هاشمی، رییس جمهوری نبودند همواره پیام های تبریک جداگانه به رییس تشخیص مصلحت نظام ارسال می کرد.
نیازاف می دانست که آقای هاشمی رفسنجانی به هنگام ارسال گندم و آرد هیچ پیش شرطی را برای نیازاف تعیین نکرده بود و به همین دلیل از وی به عنوان برادر واقعی یاد می کرد.
یادم هست، من به عنوان نماینده ایرنا اواخر مهرماه سال 85 به ترکمنستان اعزام شدم که ورود من به این کشور همزمان شده بود با برگزاری نشست ریش سفیدان یا همان 'یاشولی' های ترکمنستان؛ نیازاف در سخنرانی این نشست که از آن به عنوان 'مجلس تشخیص مصلحت' هم نام برده می شد، بارها از کمک های آیت الله هاشمی رفسنجانی قدردانی کرد و گفت: برادرم رفسنجانی ملت ترکمن را از قحطی نجات داد.
من از کارکنان سفارت پرسیدم که رییس جمهوری ترکمنستان چه تعریف و تمجیدی از آقای هاشمی در این نشست کرد، آن ها گفتند تکیه کلام نیازاف فقط هاشمی است و این مهم را نه تنها در این نشست بلکه در نشست های مهم هم اظهار می کند.
نیازاف به حدی به آیت الله هاشمی رفسنجانی ارادت داشت که نام یک روستا در استان مرو 'ماری' به نام رفسنجان گذاشت؛ علاوه بر این، اسب ترکمن با نژاد مشهور 'آخال تکه ' را که در نزد ترکمن ها خیلی اهمیت دارد، به نشانه احترام ویژه به آقای هاشمی اهدا کرد.
البته، آیت الله هاشمی رفسنجانی هم همواره جویای حال نیازاف رییس جمهوری فقید ترکمنستان بود به طوری که در اوایل فروردین 94 از طریق غلامرضا انصاری سفیر وقت کشورمان در ترکمنستان و در دیدار با صفرمراد نیازاف پیام هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را تسلیم وی کرد.
آقای رفسنجانی در پیام خود از بازیافت سلامت مجدد نیازاف پس از عمل جراحی موفقیت آمیزش اظهار خرسندی و برای ایشان سلامتی و موفقیت و استحکام روابط دو جانبه بین ایران و ترکمنستان آرزو کرده بود.
آخرین پیام آیت الله هاشمی رفسنجانی به نیازاف حدود یک ماه قبل از فوت رییس جمهوری ترکمنستان هشتم آبان سال 85 بود که رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این پیام که به مناسبت پایان ماه مبارک رمضان ارسال کرده بود خواستار توسعه هرچه بیشتر روابط بین دو کشور شده بود.
آیت الله هاشمی رفسنجانی اظهار امیدواری کرده بود که روابط و دوستی بین عشق آباد و تهران الگوی برای سایر کشورهای اسلام و منطقه قرار گیرد.
نقش دو رییس جمهوری فقید در پایه گذاری روابط عمیق دوجانبه بین تهران- عشق آباد بحدی بود که قربان قلی بردی محمداف رییس جمهوری کنونی ترکمنستان هم اواخر خردادماه سال 86 و در آستانه نخستین سفر رسمی خود به جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که 'صفرمراد نیازاف ' رییس جمهوری سابق ترکمنستان و هاشمی رفسنجانی در واقع بنیانگذاران مناسبات بین دو کشور بودند و در این زمینه پایه های محکم و استواری را پایه گذاری کرده اند.