تفسیر آیات قرآن کریم – سوره توبه – آیه ۱۵ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَیُذْهِبْ غَیْظَ قُلُوبهِمْ وَیَتُوبُ اللّهُ عَلَی مَن یَشَاء وَاللّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ

و خشم دل هایشان را از بین ببرد، و خدا توبه هر که را بخواهد می پذیرد و خدا دانا و حکیم است.

1 ـ دلهای مؤمنان صدر اسلام نسبت به مشرکان پیمان شکن، آکنده از خشم بود.

ألا تقتلون قوماً نکثوا أیمنهم ... و یشف صدور قوم مؤمنین. و یذهب غیظ قلوبهم

2 ـ مرگ و ذلت مشرکان متجاوز، فرونشان شعله های خشم در سینه های مؤمنان صدر اسلام

قتلوهم یعذبهم اللّه ... و یذهب غیظ قلوبهم

3 ـ تذکر خداوند به باز بودن راه بازگشت به اسلام، برای مشرکان پیمان شکن

ألا تقتلون قوماً نکثوا أیمنهم ... و یتوب اللّه علی من یشاء

4 ـ خداوند، فراخوان کفار و مشرکان به توبه (ترک آیین شرک و پذیرش اسلام)

ألا تقتلون قوماً نکثوا أیمنهم ... و یتوب اللّه علی من یشاء

5 ـ پذیرش توبه از سوی خدا، منوط به مشیّت اوست نه استحقاق توبه کنندگان.

و یتوب اللّه علی من یشاء

6 ـ پذیرش توبه مشرکان و کفار و قبول اسلام آنان از سوی خداوند، برخاسته از علم و حکمت اوست.

و یتوب اللّه علی من یشاء و اللّه علیم حکیم

7 ـ جنگ با دشمنان پیمان شکن و دعوت آنان به توبه و بازگشت به دامن اسلام، دستوری برخاسته از علم و حکمت خداوند

قتلوهم ... و یتوب اللّه علی من یشاء و اللّه علیم حکیم

8 ـ خداوند، علیم (دانا) و حکیم (کاردان) است.

و اللّه علیم حکیم

اسلام:

تاریخ صدر اسلام 1 ; دعوت از دشمنان اسلام 7 ; دعوت به اسلام 3، 4، 7

اسما و صفات:

حکیم 8 ; علیم 8

تذکر:

تذکر به مشرکان ناقض معاهده 3

توبه:

دعوت به توبه 4، 7 ; شرایط قبول توبه 5

جنگ:

جنگ با دشمنان 7 ; جنگ با ناقضان معاهده 7

خدا:

حکمت خدا 6، 7 ; دعوتهای خدا 4 ; علم خدا 6، 7 ; مشیّت خدا 5 ; ویژگیهای اوامر خدا 7 ; ویژگیهای دعوتهای خدا 7

شرک:

دعوت به ترک شرک 4

کافران:

دعوت از کافران 4 ; قبول اسلام کافران 6 ; قبول توبه کافران 6

مؤمنان:

عوامل سرور مؤمنان 2 ; عوامل کظم غضب مؤمنان 2 ; غضب مؤمنان صدر اسلام 1

مشرکان:

آثار ذلت مشرکان 2 ; آثار مرگ مشرکان 2 ; توبه مشرکان 3 ; دعوت از مشرکان 4 ; قبول اسلام مشرکان 6 ; قبول توبه مشرکان 6 ; مشرکان ناقض معاهده 1