تفسیر آیات قرآن کریم – سوره انعام – آیه ۱۵ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْ إِنِّیَ أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ

بگو: من اگر معصیت خدا کنم یقیناً از عذاب روزی بزرگ می ترسم.

1 ترس پیامبر(ص) از عذاب خداوند

قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

2 پیامبر(ص)، مأمور به اظهار ترس خویش از عذاب در صورت نافرمانی از پروردگار

قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

3 نقش سازنده بیان ترس پیشوایان دین از عذاب الهی، در هدایت مردم و بازداشتن آنها از گناه

قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

4 شرک و پذیرش ولایت غیر خدا، عصیان بر اوست.

أغیر اللّه أتخذ ولیا ... و لا تکونن من المشرکین. قل إنی أخاف إن عصیت ربی

5 شرک و پذیرش ولایت غیر خدا، موجب گرفتاری به عذاب شدید اخروی

أغیر اللّه أتخذ ولیا ... و لا تکونن من المشرکین. قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

6 ترس از عذاب قیامت، مانع از شرک و پذیرش ولایت غیر خدا

أغیر اللّه أتخذ ولیا ... إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

7 پیامبر(ص)، همانند دیگر مردم، مکلف به اوامر و نواهی الهی است.

قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

8 توجه به ربوبیت خداوند، مقتضی پرهیز از عصیان او

قل إنی أخاف إن عصیت ربی

9 عذاب قیامت، عاقبت شوم گناهکاران

قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

10 عذاب قیامت دهشتزا و سزاوار ترس بسیار

إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

توصیف روز قیامت به «عظیم»، بیان عظمت رخدادهای آن (عذاب و ... ) نیز هست.

11 قیامت روزی بزرگ و با عظمت است.

عذاب یوم عظیم

12 تساوی همه انسانها، حتی پیامبران الهی، در برابر قانون الهی و پیامدهای اخروی آن

قل إنی أخاف إن عصیت ربی عذاب یوم عظیم

چون پیامبر (ص) با تمام عظمتش می فرماید در صورت نافرمانی از عذاب می ترسم، بنابراین استثنایی در کار رسیدگی به امور بندگان در قیامت وجود ندارد و اگر چنین تبعیضی بود، دیگر ترس پیامبران (ع) از عصیان معنی نداشت.

احکام:

عمومیت احکام 12

انبیا:

تکالیف انبیا 12

انسان:

تساوی انسان ها 12

ترس:

آثار ترس 6 ; از عذاب ترس 1، 2، 3، 10 ; ترس از عذاب اخروی 1، 2، 3، 6، 10 ; عوامل ترس 10

خدا:

ربوبیت خدا 8 ; عذابهای خدا 1 ; عمومیت اوامر خدا 7 ; عمومیت نواهی خدا 7

ذکر:

آثار ذکر خدا 8

رفتار:

الگوگیری در رفتار 3

رهبری:

الگوگیری از رهبری دینی 3 ; ترس رهبری دینی 3

شرک:

آثار شرک 4، 5 ; موانع شرک 6

عذاب:

اخروی 9 ; مراتب عذاب 5 ; موجبات عذاب اخروی 5 ; ویژگی عذاب اخروی 10

عصیان:

از خدا 4

فرجام:

شوم 9

قیامت:

عظمت قیامت 11

گناه:

زمینه ترک گناه 8

گناهکاران:

فرجام گناهکاران 9

محمّد (ص):

ترس محمّد (ص) 1، 2 ; تکالیف محمّد (ص) 7 ; مسؤولیت محمّد (ص) 2

ولایت:

آثار ولایت غیر خدا 5 ; قبول ولایت غیر خدا 4 ; موانع ولایت غیر خدا 6

هدایت:

روش هدایت 3