تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الواقعه – آیه 3 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ

[آن] پست کننده [دسته ای] و بالابرنده [دسته ای ]است.

1 - قیامت، روز دگرگونی و زیرورو شدن طبقات مردم

خافضة رافعة

«خفض» به معنای فرود آوردن و به زیر کشیدن و «رفع» به معنای بالا بردن و برافراشتن است; یعنی، واقعه قیامت، به زیرآورنده اقوامی و بالاآورنده اقوامی دیگر است.

2 - کافران و مستکبران، مردمی زبون و دون پایه و مؤمنان و مستضعفان انسان هایی شریف و صاحب منزلت در روز رستاخیز

إذا وقعت الواقعة ... خافضة رافعة

3 - قیامت، روز دگرگونی و انقلاب در نظام طبیعت

خافضة رافعة

برداشت بالا، مبتنی بر این احتمال است که آیه شریفه، اشاره به دگرگونی در طبیعت داشته باشد; چنان که آیه بعد نیز در این باره سخن می گوید.

4 - «عن الزهری قال: سمعت علی بن الحسین(ع) یقول: ... «إذا وقعت الواقعة» یعنی القیامة لیس لوقعتها کاذبة. «خافضة» خفضت و اللّه بأعداء اللّه إلی النار «رافعة» رفعت و اللّه أولیاء اللّه إلی الجنّة...;(1)

زهری گوید: از امام سجاد(ع) شنیدم که با استناد به آیه «إذا وقعت الواقعة» می فرمود: ...یعنی، هرگاه قیامت واقع شود، که در وقوع آن دروغ راه ندارد. [قیامت] «خافضة» است; به خداوند سوگند! دشمنان خدا را به زیر می کشد و به سوی جهنم [روانه می کند] و «رافعة» است; به خدا سوگند اولیای خدا را بالا می برد و به سوی بهشت [هدایت می کند]...».

اولیاءالله

اولیاءالله در قیامت 4; عزت اخروی اولیاءالله 4

بهشتیان 4

جهنمیان 4

خدا

دشمنان خدا در قیامت 4; ذلت اخروی دشمنان خدا 4

روایت 4

قیامت

حتمیت قیامت 4; دگرگونی آفرینش در قیامت 3; دگرگونی در قیامت 1; ظهور حقایق در قیامت 1; ویژگیهای قیامت 1، 3

کافران

ذلت اخروی کافران 2; کافران در قیامت 2

مؤمنان

عزت اخروی مؤمنان 2; مؤمنان در قیامت 2

مستضعفان

عزت اخروی مستضعفان 2; مستضعفان در قیامت 2

مستکبران

ذلت اخروی مستکبران 2; مستکبران در قیامت 2

واقعه

مراد از واقعه 4

پی نوشت ها :

1. خصال صدوق، ج 1، ص 64، باب الاثنین، ح 95; نورالثقلین، ج 5، ص 204، ح 10.