تفسیر آیات قرآن کریم- سوره النباء – آیه 27 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِنَّهُمْ کَانُوا لَا یَرْجُونَ حِسَابًا

همانا آنان حسابی را انتظار نداشتند.

1 - قیامت، صحنه حسابرسی انسان ها است.

إنّهم کانوا لایرجون حسابًا

2 - طغیان گران دوزخی، حسابرسی قیامت را انکار کرده و احتمال حقانیت آن را نیز مردود می دانستند.

إنّهم کانوا لایرجون حسابًا

نفی «امید»، بیانگر این است که انکار قیامت از سوی دوزخیان، به حدی شدید بود که آنان احتمال آن را نیز نمی دادند و حتی اندک امیدی به آن نداشتند.

3 - احتمال تحقّق قیامت، کافی در ایجاد زمینه پرهیز از طغیان گری در برابر خداوند

للطّـغین ... إنّهم کانوا لایرجون حسابًا

جمله «کانوا لایرجون...»، دلالت دارد که طغیان گران به جهت این که حتی احتمال محاسبه اعمال را نیز منتفی می دانستند، به طغیان گری روی آورده و به عذاب آن گرفتار شدند. مفهوم این جمله آن است که برای پرهیز از طغیان و گناه، حتی احتمال قیامت نیز کافی است.

4 - محرومیت دوزخیان از هوای مطبوع و آب، عقوبتی مناسب با انکار معاد

لایذوقون فیها بردًا و لا شرابًا ... إنّهم کانوا لایرجون حسابًا

کیفر دوزخیان در آیات پیشین، به دو صورت نفی و اثبات بیان شده است; آنان از هوای سرد و نوشیدنی، محروم اند(نفی) و به نوشیدن «حمیم» و «غسّاق» مجبور خواهند بود(اثبات). «جزاء وفاقاً» آن را کیفری مناسب با کردار آنان ـ که آن هم به صورت نفی و اثبات بوده ـ بیان کرده است; آنها معاد را باور نداشتند(نفی) و آیات خدا را تکذیب می کردند(اثبات). آیه «جزاء وفاقاً» دلالت دارد که محرومیت، کیفری مناسب با بی اعتقادی است و نوشیدن مایع داغ و چرکین، کیفر مناسب تکذیب است.

5 - انکار معاد و حسابرسی قیامت، عامل طغیان گری و مایه گرفتاری به عذاب جهنم است.

للطّـغین ... إنّهم کانوا لایرجون حسابًا

آب

محرومیت از آب 4

انسان

حسابرسی اخروی انسان ها 1

جهنم

موجبات جهنم 5

جهنمیان

تکذیبگری جهنمیان 2; محرومیت جهنمیان 4

حسابرسی

آثار تکذیب حسابرسی اخروی 5; مکذبان حسابرسی اخروی 2

طغیان

عوامل طغیان 5; موانع طغیان 3

طغیانگران

تکذیبگری طغیانگران 2; محرومیت اخروی طغیانگران 4

قیامت

آثار احتمال قیامت 3; ویژگیهای قیامت 1

کیفر

تناسب کیفر با گناه 4

معاد

آثار تکذیب معاد 5; کیفر مکذبان معاد 4

هوا

محرومیت از هوا ی مطبوع 4