تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الفجر– آیه 20– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا
و مال را بسیار دوست می دارید.
1 - علاقه فراوان به مال، از ویژگی های مردم در عصر جاهلیت
و تحبّون المال حبًّا جمًّا
«جمّاً»، به معنای زیاد بودن و انباشته شدن است. (مقاییس)
2 - پندار عزّت در پیشگاه خداوند، برای کسانی که گرفتار مال دوستی اند، پنداری موهوم است.
ربّی أکرمن ... کلاّ ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا
3 - افراط در مال دوستی، حتی برای تهی دستان، ذلّت آفرین است.
ربّی أهـنن . کلاّ ... تحبّون المال حبًّا جمًّا
4 - علاقه به ثروت، از عوامل بی توجّهی به بینوایان و ترک تلاش در رفع گرسنگی آنان است.
و لاتحـضّون علی طعام المسکین ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا
ارتباط این آیه و آیه قبل با دو آیه پیش از آنها، بیانگر برداشت یاد شده است.
5 - عشق به ثروت، مذموم است.
و تحبّون المال حبًّا جمًّا
6 - دلبستگی به ثروت، شکست در آزمون الهی است.
ابتلیه ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا
7 - غفلت از امتحان های الهی، مایه ترک یتیم نوازی و بی اعتنایی به مسکینان و تصاحب میراث دیگران و دلبستگی به ثروت است.
ابتلیه ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم . و لاتحـضّون ... و تأکلون التراث ... و تحبّون المال
8 - دنیاطلبی و ثروت خواهی، زمینه ساز بی ارزش انگاشتن یتیمان و دست اندازی به ارث آنان
بل لاتکرمون الیتیم ... و تأکلون التراث ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا
9 - خداوند در کمین مردم بی توجّه به یتیمان و مسکینان، غاصب ارث دیگران و دل بسته به ثروت
إنّ ربّک لبالمرصاد ... بل لاتکرمون الیتیم . و لاتحـضّون ... و تأکلون ... و تحبّون
ارث
ناظر غصب ارث 9
امتحان
شکست در امتحان 6
ثروت طلبی
آثار ثروت طلبی 8
جاهلیت
علایق مردم جاهلیت 1; مال دوستی مردم جاهلیت 1
خدا
امتحانهای خدا 6; نظارت خدا 9
دنیاطلبی
آثار دنیاطلبی 8
ذلت
عوامل ذلت 3
غاصبان
ناظر بر غاصبان 9
غفلت
غفلت از امتحانهای خدا 7
فقرا
عوامل بی اعتنایی به فقرا 4
مال دوستان
بینش غلط مال دوستان 2; مال دوستان و عزت 2
مال دوستی
آثار مال دوستی 3، 4، 6; زمینه مال دوستی 7; سرزنش مال دوستی 5
مساکین
زمینه بی اعتنایی به مساکین 7; ناظر بی اعتنایی به مساکین 9
یتیم
زمینه اجتناب از احترام به یتیم 7; زمینه تحقیر یتیم 8; زمینه غصب ارث یتیم 7، 8; ناظر بی اعتنایی به یتیم 9