وَتُحِبُّونَ الْمَالَ حُبًّا جَمًّا

و مال را بسیار دوست می دارید.

 

1 - علاقه فراوان به مال، از ویژگی های مردم در عصر جاهلیت

 

و تحبّون المال حبًّا جمًّا

«جمّاً»، به معنای زیاد بودن و انباشته شدن است. (مقاییس)

 

2 - پندار عزّت در پیشگاه خداوند، برای کسانی که گرفتار مال دوستی اند، پنداری موهوم است.

 

ربّی أکرمن ... کلاّ ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا

 

3 - افراط در مال دوستی، حتی برای تهی دستان، ذلّت آفرین است.

 

ربّی أهـنن . کلاّ ... تحبّون المال حبًّا جمًّا

 

4 - علاقه به ثروت، از عوامل بی توجّهی به بینوایان و ترک تلاش در رفع گرسنگی آنان است.

 

و لاتحـضّون علی طعام المسکین ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا

ارتباط این آیه و آیه قبل با دو آیه پیش از آنها، بیانگر برداشت یاد شده است.

 

5 - عشق به ثروت، مذموم است.

 

و تحبّون المال حبًّا جمًّا

 

6 - دلبستگی به ثروت، شکست در آزمون الهی است.

 

ابتلیه ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا

 

7 - غفلت از امتحان های الهی، مایه ترک یتیم نوازی و بی اعتنایی به مسکینان و تصاحب میراث دیگران و دلبستگی به ثروت است.

 

ابتلیه ... کلاّ بل لاتکرمون الیتیم . و لاتحـضّون ... و تأکلون التراث ... و تحبّون المال

 

8 - دنیاطلبی و ثروت خواهی، زمینه ساز بی ارزش انگاشتن یتیمان و دست اندازی به ارث آنان

 

بل لاتکرمون الیتیم ... و تأکلون التراث ... و تحبّون المال حبًّا جمًّا

 

9 - خداوند در کمین مردم بی توجّه به یتیمان و مسکینان، غاصب ارث دیگران و دل بسته به ثروت

 

إنّ ربّک لبالمرصاد ... بل لاتکرمون الیتیم . و لاتحـضّون ... و تأکلون ... و تحبّون

ارث

ناظر غصب ارث 9

امتحان

شکست در امتحان 6

ثروت طلبی

آثار ثروت طلبی 8

جاهلیت

علایق مردم جاهلیت 1; مال دوستی مردم جاهلیت 1

خدا

امتحانهای خدا 6; نظارت خدا 9

دنیاطلبی

آثار دنیاطلبی 8

ذلت

عوامل ذلت 3

غاصبان

ناظر بر غاصبان 9

غفلت

غفلت از امتحانهای خدا 7

فقرا

عوامل بی اعتنایی به فقرا 4

مال دوستان

بینش غلط مال دوستان 2; مال دوستان و عزت 2

مال دوستی

آثار مال دوستی 3، 4، 6; زمینه مال دوستی 7; سرزنش مال دوستی 5

مساکین

زمینه بی اعتنایی به مساکین 7; ناظر بی اعتنایی به مساکین 9

یتیم

زمینه اجتناب از احترام به یتیم 7; زمینه تحقیر یتیم 8; زمینه غصب ارث یتیم 7، 8; ناظر بی اعتنایی به یتیم 9