تفسیر آیات قرآن کریم – سوره الطارق– آیه 9– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَوْمَ تُبْلَی السَّرَائِرُ

در روزی که باطن ها آزموده و بررسی می شود.

1 - تمام اسرار و اعمال کتمان شده، در قیامت ارزیابی گشته، و مورد سنجش و شناسایی قرار خواهد گرفت.

یوم تبلی السرائر

«سرائر» جمع «سریرة» (آنچه کتمان شود) است (قاموس) و چون با حرف «ال» همراه است، بر عموم دلالت دارد. «ابلاء» (مصدر «تبلی») به معنای امتحان کردن است (مصباح). مراد از آزمودن سرائر، سنجش و محاسبه آنها است.

2 - تأثیر نیت ها و حالات درونی انسان، بر سرنوشت او در قیامت

یوم تبلی السرائر

اختبار و آزمودن سریره ها، دلالت بر تأثیر نیک و بد آنها در کیفر و پاداش اعمال دارد.

3 - انسان در قیامت، بر باورها و ملکات نفسانی خویش، مؤاخذه خواهد شد.

یوم تبلی السرائر

مراد از آزمودن سریره ها، حسابرسی و سنجش میزان کیفر آنها است.

4 - حقایق کتمان شده، در قیامت آشکار خواهد شد و مخفی نگه داشتن آن امکان پذیر نیست.

یوم تبلی السرائر

گرچه «ابلاء» به معنای آشکار ساختن نیست; ولی لازمه اختبار و آزمایش سریره ها، بر ملا شدن ویژگی های آن است.

5 - حسابرسی نهان کاری های انسان و چشیدن کیفر آن، از اهداف معاد است.

إنّه علی رجعه لقادر . یوم تبلی السرائر

«یوم» ظرف برای «رجعه» و بیانگر آن است که ارجاع دوباره انسان، روزی به وقوع خواهد پیوست که از مشخصات آن، محاسبه اعمال پنهانی و نیت های انسان برای تشخیص میزان کیفر او است.

6 - «عن مُعاذ بن جبل قال: سألت رسول اللّه(ص) ما هـذه السرائر التی تبلی بها العباد فی الآخرة؟ فقال سرائرکم هی أعمالکم من الصلاة و الصیام و الزکاة و الوضوء و الغسل من الجنابة و کلّ مفروض لأنّ الأعمال کلّها سرائر خفیة;(1)

از معاذ بن جبل روایت شده که گفت: از رسول خدا(ص) سؤال کردم: مراد از «سرائر» ـ که بندگان در آخرت با آن امتحان می شوند ـ چیست؟ حضرت فرمود: سرائر شما، همان اعمال شما از نماز، روزه، زکات، وضو، غسل جنابت و تمام فرایض است; زیرا تمام اعمال باطن هایی ناپیدایند».

انسان

باطن عمل انسان ها 6; حسابرسی عمل انسان ها 1; مؤاخذه اخروی انسان ها 3

بندگان خدا

امتحان اخروی بندگان خدا 6

حسابرسی

ملاک حسابرسی اخروی 3

روایت 6

سرائر

مراد از سرائر 6

سرنوشت

عوامل مؤثر در سرنوشت اخروی 2

عقیده

مؤاخذه بر عقیده 3

عمل

حسابرسی عمل 5; کیفر عمل 5

قیامت

حسابرسی در قیامت 1; ظهور حقایق در قیامت 4

معاد

اهداف معاد 5

نیت

نقش نیت 2

پی نوشت ها :

1. مجمع البیان، ج 10، ص 715; نورالثقلین، ج 5، ص 552، ح 15.