تفسیر آیات قرآن کریم- سوره الاحقاف- آیه2 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
تَنْزیلُ الْکِتَاب مِنَ اللَّهِ الْعَزیز الْحَکِیمِ
نازل کردن این کتاب از جانب خدای عزّتمند و حکیم است.
1- قرآن، فرستاده شده از جانب خداوند عزیز و حکیم
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز الحکیم
2- «الکتاب»، از نام های قرآن
تنزیل الکتـب من اللّه
3- قرآن، دارای عنوان «کتاب» و به صورت تدوین شده در عصر بعثت
تنزیل الکتـب من اللّه
قرآن، خود عنوان کتاب را بر آیات نازل شده منطبق ساخته است. از این نکته و با توجه به مکّی بودن آیات، استفاده می شود که آیات قرآن، از آغاز نزول دارای عنوان کتاب بوده و مدوّن و مکتوب می شده است.
4- ناتوانی بشر از ارائه کتاب، برنامه و معارفی فراتر از قرآن
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز
از ارتباط میان «تنزیل الکتاب» با وصف «العزیز» نوعی تحدی استفاده می شود طرح عزت و شکست ناپذیری خداوند در زمینه نزول قرآن در ابعاد مختلفی تصویر می شود و از جمله در بعد محتوایی و لفظی آن.
5- معارف والای قرآن، نمود قدرت خداوند و نزول آن در سطح فهم و درک بشر، نشانگر حکمت او است.*
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز الحکیم
«تنزیل» می تواند اشاره به تنزّل یافتن معارف بلند وحی، در مرتبه فهم بشر باشد و نه تنزّل فیزیکی و مکانی. از ارتباط «تنزیل الکتاب» با «العزیز الحکیم» ممکن است استفاده شود که اصل محتوای کتاب، دلیل عزت خداوند و تنزّل آن دلیل حکمت او است.
6- محتوای قرآن، حقایقی استوار و ابطال ناپذیر
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز الحکیم
نسبت دادن تنزیل قرآن به خداوند عزیز و حکیم، می تواند اشاره به این نکته داشته باشد که قرآن نیز، همچون نازل کننده آن عزیز و شکست ناپذیر است.
7- عزّت و حکمت الهی، متجلی در قرآن و مضامین عالی آن
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز الحکیم
ارتباط «تنزیل الکتاب» با وصف «العزیز الحکیم»، گویای برداشت یاد شده است.
8- برنامه ها و پیام های قرآن، حکیمانه و منطبق با واقعیت های هستی است.
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز الحکیم
توصیف خداوند به حکمت ـ در پی سخن گفتن از نزول قرآن ـ می تواند ناظر به مطلب بالا باشد.
9- خداوند، «عزیز» (پیروزمند شکست ناپذیر) و «حکیم» (بسیار کاردان) است.
اللّه العزیز الحکیم
10- توجه به عزّت و شکست ناپذیری خداوند، مقتضی خصومت نورزیدن در برابر قرآن و قوانین آن *
تنزیل الکتـب من اللّه العزیز الحکیم
تذکر خداوند به مردم، درباره عزت و پیروزمندی خود، می تواند از آن جهت باشد که آنان را هشدار دهد تا مبادا در برابر کتاب و قوانین او، به ستیز برخیزند; زیرا کاری از پیش نخواهند برد.
11- توجه به حکمت و کاردانی خداوند، مستلزم خضوع انسان در برابر قوانین حکیمانه و خدشه ناپذیر وی *
تنزیل الکتـب من اللّه ... الحکیم
تذکر خداوند به وصف «الحکیم»، می تواند یاد آور انسان ها باشد که قرآن ـ به عنوان مجموعه قوانین ـ از جانب کسی نازل شده که حکیم و کاردان است و نقصی در برنامه او نیست، تا کسی مجاز به تخلف گردد.
12- عزّت و قدرت شکست ناپذیر خداوند، آمیخته با حکمت و کاردانی او
العزیز الحکیم
از کنار هم آمدن وصف «عزیز» و «حکیم»، مطلب یاد شده قابل برداشت است.
الکتاب 2
اسماوصفات
حکیم 9; عزیز 9
انسان
عجز انسان 4
خدا
حکمت خدا 12; نشانه های حکمت خدا 7; نشانه های عزت خدا 7; نشانه های قدرت خدا 5; ویژگیهای عزت خدا 12
خضوع
زمینه خضوع 11
ذکر
آثار ذکر خدا 11; آثار ذکر عزت خدا 10
قرآن
اتقان قرآن 6; اهمیت قرآن 4; بی نظیری قرآن 4; تاریخ قرآن 3; حکمت قرآن 8; سهولت فهم قرآن 5; عظمت قرآن 5، 7; فضیلت قرآن 8; کتابت قرآن 3; منشأ نزول قرآن 1; موانع دشمنی با قرآن 10; نامهای قرآن 2، 3; نشانه های حکمت قرآن 5; وحیانیت قرآن 1; ویژگیهای قرآن 6; هماهنگی قرآن با آفرینش