تفسیر آیات قرآن کریم – سوره أحزاب – آیه 9 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جَاءتْکُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَکَانَ اللَّهُ بمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرًا

ای کسانی که ایمان آورده اید! نعمت خدا را بر خود به یاد آورید وقتی که سپاهیانی سوی شما آمدند، پس بادی [سخت] و سپاهیانی که آنها را نمی دیدید بر آنان فرستادیم [تا آنها را شکست دادند] و خدا به آنچه انجام می دهید بینا است.

 

1 - مؤمنان، باید نعمت های خداوندی را یادآور شوند.

 

یـأیّها الذین ءامنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم

 

2 - مورد هجوم قرار گرفتن مسلمانان در مدینه از سوی لشگر دشمن در غزوه احزاب

 

اذکروا نعمة اللّه علیکم إذ جاءتکم جنود

مفسران بر این نکته اتفاق نظر دارند که این آیه، درباره غزوه احزاب نازل شده است. مراد از «جنود» گروه های مشرک و یهودیان اند که در یک تصمیم جمعی، متحد شدند و جهت درهم کوبیدن مسلمانان، به مدینه هجوم بردند.

 

3 - نعمت های خداوند، شایسته یادآوری است.

 

اذکروا نعمة اللّه علیکم

 

4 - برای درهم شکستن سپاه دشمن، در غزوه احزاب، طوفانی عظیم برخاست.

 

إذ جاءتکم جنود فأرسلنا علیهم ریحًا

تنوین نکره در «ریحاً» برای تعظیم است و حکایت از این می کند که بادی که وزیده، معمولی نبوده است; بلکه طوفانی بوده که خیمه ها را در هم می کوبیده و خار و خاشاک را در چشمان دشمن می پاشیده است.

 

5 - به وجود آمدن طوفان، در غزوه احزاب برای درهم شکستن توان دشمن، نعمتی الهی برای مسلمانان بود.

 

یـأیّها الذین ءامنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم ... فأرسلنا علیهم ریحًا

«فأرسلنا» بیان نعمتی است که خداوند، از مسلمانان خواسته است که به یاد آن باشند.

 

6 - خداوند، در غزوه احزاب نیرویی نامرئی، به کمک مسلمانان فرستاد.

 

فأرسلنا علیهم ... و جنودًا لم تروها

 

7 - نزول ملائکه امداد در غزوه احزاب، به منظور کمک به مسلمانان

 

و جنودًا لم تروها

احتمال قوی این است که سپاهی که قابل رؤیت نبود همان ملائکه باشد.

 

8 - امداد غیبی الهی به مسلمانان در غزوه احزاب، نعمتی خدایی برای آنان و شایسته یادآوری است.

 

یـأیّها الذین ءامنوا اذکروا نعمة اللّه علیکم إذ جاءتکم جنود... و جنودًا لم تروها

 

9 - خداوند، بصیر (آگاه و با اطلاع) است.

 

و کان اللّه ... بصیرًا

 

10 - خداوند، همواره بر همه کردارهای مسلمان ها آگاهی دارد.

 

و کان اللّه بما تعملون بصیرًا

احزاب صدراسلام

عوامل شکست احزاب صدراسلام 4، 5; لشکرکشی احزاب صدراسلام 2

اسلام

تاریخ صدر اسلام 2

اسماوصفات

بصیر 9

خدا

امدادهای غیبی خدا 8; علم خدا 10; نعمتهای خدا 5، 8

ذکر

ذکر امدادهای خدا 8; ذکر نعمتهای خدا 1، 3

غزوه احزاب

امدادهای غیبی در غزوه احزاب 6، 8; طوفان در غزوه احزاب 4، 5; قصه غزوه احزاب 2، 4، 5، 6; ملائکه در غزوه احزاب 7; هجوم دشمن در غزوه احزاب 2

مؤمنان

مسؤولیت مؤمنان 1

مسلمانان

امداد به مسلمانان 6، 7، 8; عمل مسلمانان 10

ملائکه

ملائکه امداد 7