تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یونس – آیه ۳۰ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

هُنَالِکَ تَبْلُو کُلُّ نَفْسٍ مَّا أَسْلَفَتْ وَرُدُّواْ إِلَی اللّهِ مَوْلاَهُمُ الْحَقِّ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا کَانُواْ یَفْتَرُونَ

آنجاست که هر کسی آنچه را از پیش کرده است می آزماید و به سوی خدا مولای واقعیشان بازگشت داده می شوند و گم و ناپدید شود از آنان آنچه افترا می زدند.

 

1 ـ اضطراب و نگرانی شدید مردم در عرصه محشر

و یوم نحشر هم جمیعاً ... هنالک تبلوا کل نفس ما أسلفت

«بلاء» (مصدر تبلوا) به معنای آزمودن است. اشتغال هر فردی در عرصه محشر به آزمودن و سبک و سنگین کردن اعمال خود، حاکی از این است که: عموم مردم در آن روز نسبت به فرجام کار خود بسیار نگران و دلواپس خواهند بود.

 

2 ـ فرجام نیک و بد هر کس در عرصه محشر، در گرو اعمال اوست.

و یوم نحشر هم جمیعاً ... هنالک تبلوا کل نفس ما أسلفت

 

3 ـ دنیا، جایگاه عمل برای جهان آخرت است.

هنالک تبلوا کل نفس ما أسلفت

 

4 ـ آگاهی انسانها به تمامی اعمال و کرده های خود در عرصه محشر

و یوم نحشر هم جمیعاً ... هنالک تبلوا کل نفس ما أسلفت

کلمه «ما» در «ما أسلفت» ظهور در عموم دارد; یعنی، در عرصه محشر هر کسی به زیر و رو کردن کرده های خویش خواهد پرداخت و از آنها با خبر خواهد شد.

 

5 ـ محشر، عرصه ای است که در آن هر فردی به بازرسی، زیر و رو و سبک و سنگین کردن اعمال و کرده های خود مشغول خواهد بود.

و یوم نحشر هم جمیعاً ... هنالک تبلوا کل نفس ما أسلفت

 

6 ـ فرجام کار هر کس در قیامت در دست خداست.

و یوم نحشر هم جمیعاً ... هنالک تبلوا کل نفس ما أسلفت و ردوا إلی اللّه مولیهم الحق

 

7 ـ خدا، مولا و مالک حقیقی انسانهاست.

و ردوا إلی اللّه مولیهم الحق

 

8 ـ قیامت، روز رجوع و بازگشت همه انسانها به خداوند است.

و ردوا إلی اللّه مولیهم الحق

 

9 ـ قیامت، روز ظهور مولویت و مالکیت به حق و پروردگاری بی همتای خداوند و بر ملا شدن بطلان اندیشه مولویت و ربوبیت غیر او برای شرک پیشگان

و یوم نحشر هم جمیعاً ... و ردوا إلی اللّه مولیهم الحق و ضل عنهم ما کانوا یفترون

 

10 ـ شرک (اعتقاد به وجود مولویت و ربوبیت برای غیر خدا) پنداری باطل و افترا بر خداوند است.

و ردوا إلی اللّه مولیهم الحق و ضل عنهم ما کانوا یفترون

 

اسما و صفات:

مولی 7

افترا:

افترا به خدا 10

انسان:

آگاهی انسان در محشر 4; فرجام انسان 6; مالک انسان 7; مولای انسان 7

بازگشت به خدا: 8

جهان بینی:

جهان بینی توحیدی 7

خدا:

اختصاصات خدا 7; افعال خدا 6; ربوبیت اخروی خدا 9; مالکیت اخروی خدا 9; مالکیت خدا 7; ولایت اخروی خدا 9; ولایت خدا 7

دنیا:

دنیا محل عمل 3

ربوبیت:

بطلان ربوبیت غیر خدا 9

سرنوشت:

عوامل مؤثر در سرنوشت 2

شرک:

بطلان شرک 10

عقیده:

عقیده باطل10; عقیده به ربوبیت غیرخدا10; عقیده به ولایت غیر خدا10

عمل:

آثار اخروی عمل 3; آثار عمل 2; فرصت عمل 3

قیامت:

ظهور حقایق در قیامت 9; ویژگیهای قیامت 8، 9

محشر:

اضطراب در محشر 1; بازجویی در محشر 5; ویژگیهای محشر 5

ولایت:

بطلان ولایت غیر خدا 9