تفسیر آیات قرآن کریم – سوره کهف – آیه ۳۰ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ إِنَّا لَا نُضِیعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا

همانا کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند اجرشان محفوظ است; زیرا ما اجر کسانی را که کار نیکو کنند ضایع نمی کنیم.

1- پاداش مؤمنانِ دارای عمل صالح، حتمی بوده و از جانب خداوند، تضمین شده است.

إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

2- همراه بودن ایمان و عمل صالح، شرط ثمربخشی آن ها است.

إنّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت إنّا لانضیع

3- ایمان، بستر و زمینه رشد و گسترش اَعمال نیک است.*

إِنَّ الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت

قرآن، در آیات متعددی، بر «عمل صالح» در پی «ایمان» تکیه کرده است. و این، گواه تلائم بین این دو، بلکه تأثیر ایمان در ایجاد زمینه عمل صالح است. تقدم ذکر «ایمان» بر «عمل صالح» می تواند اشاره به همین نکته داشته باشد.

4- برخورداری مؤمنان از پاداش الهی، از نتایج عمل نیک آن ها است.

إِنَّ الذین ءامنوا و عملوا الصـلحـت إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

5- خداوند، پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد.

إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

6- خداوند، هیچ یک از اَعمال نیک را بدون اجر و مزد نخواهد گذاشت.

إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

نکره بودن «عملاً» در این جمله، دال بر اطلاق است، لذا شامل هرگونه عمل کوچک یا بزرگ، کم یا زیاد می شود.

7- ایمان و عمل صالح، مصداق بارز کار نیکو است.

إنّ الذین ءامنوا و عملوا ... أجر من أحسن عملاً

8- زیبا و بهینه انجام دادن عمل صالح، ملاکی برای کسب و دریافت پاداش بیشتر از جانب خداوند است.

إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

ممکن است که «أحسن عملاً» وصفی زاید بر عمل صالح باشد، بدان معنا که ممکن است کسی، عمل صالح انجام دهد، ولی نه بر وجه شایسته و بهینه، و در مقابل، ممکن است علاوه بر شایستگیِ عمل، آن را بر وجه بهینه انجام دهد خداوند، در این آیه، علاوه بر تضمین اجر اَعمال صالح، مرتبه برتر آن را نیز متذکر شده و اجر آن را تضمین کرده است. در صورتی که جمله «إنّا لانضیع» معترضه باشد و خبر «إنّ الذین...»، جمله «أُولـئک...» ـ در آیه بعد ـ باشد، این معنا، روشن تر به نظر می آید.

9- ضایع ساختن اجر و مزد نیکوکاران، امری نکوهیده و ناپسند است.

إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

10- به کارگیری اِنذار و تبشیر در کنار هم برای دعوت به دین و تبلیغ آن، از روش های مورد استفاده قرآن است.

إنّا أعتدنا للظـلمین نارًا ... إنّا لانضیع أجر من أحسن عملاً

احسان:

موارد احسان 7

انذار:

آثار انذار 10

ایمان:

آثار ایمان 2، 3; شرایط تأثیر ایمان 2; نقش ایمان 7

بشارت:

آثار بشارت 10

تبلیغ:

انذار در تبلیغ 10; بشارت در تبلیغ 10; روش تبلیغ 10

خدا:

پاداشهای خدا 1، 5، 6; زمینه پاداشهای خدا 4

صالحان:

حتمیت پاداش صالحان 1

عمل:

حتمیت پاداش عمل پسندیده 6; عمل ناپسند 9

عمل صالح:

آثار عمل صالح 2; ازدیاد پاداش عمل صالح 8; اهمیت عمل صالح 1; زمینه رشد عمل صالح 3; شرایط تأثیر عمل صالح 2; نقش عمل صالح 7

مؤمنان:

آثار عمل صالح مؤمنان 4; حتمیت پاداش مؤمنان 1

محسنان:

حتمیت پاداش محسنان 5; سرزنش تضییع پاداش محسنان 9