تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نسا – آیه ۳۰ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ عُدْوَانًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِیهِ نَارًا وَکَانَ ذَلِکَ عَلَی اللّهِ یَسیرًا

و هر کس این کار را از روی تجاوز و ستم انجام دهد به زودی او را به آتشی [عظیم] می سوزانیم; و این بر خدا آسان است.

 

1 قتل و آدمکشی از سر ظلم و تجاوز، موجب گرفتاری به عذاب دوزخ

و لا تقتلوا انفسکم ... و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً فسوف نُصلیه ناراً

در برداشت فوق «ذلک» اشاره به «قتل نفس» گرفته شده است.

 

2 تصرف به ناحق در اموال دیگران از سر ظلم و تجاوز، موجب گرفتاری به آتش دوزخ

و لا تقتلوا انفسکم ... و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً فسوف نُصلیه ناراً

بنابر اینکه «ذلک» اشاره به «لا تاکلوا» و یا مجموع «لا تاکلوا ... و لا تقتلوا» باشد.

 

3 تصرف نامشروع و باطل در اموال دیگران، تجاوز و ظلم است.

و لا تقتلوا انفسکم ... و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً

بنابر اینکه «عدواناً و ظلماً» قید توضیحی باشد.

 

4 آدمکشی، تجاوز و ظلم است.

و لا تقتلوا انفسکم ... و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً

برخی برآنند که «عدواناً» و «ظلماً»، قید توضیحی است و اشاره به علت عقوبت دارد. یعنی چون آدمکشی و انتحار، تجاوز و ظلم است، موجب عقوبت می شود.

 

5 جنگهای داخلی میان مسلمین، ظلم و تجاوز و موجب استحقاق عذاب اخروی است.

و لا تقتلوا انفسکم ... و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً فسوف نُصلیه ناراً

 

6 خودکشی، تجاوز و ستمگری است و موجب گرفتاری به عذاب دوزخ.*

و لا تقتلوا انفسکم ... و من یفعل ذلک ... فسوف نُصلیه ناراً

 

7 جرمی که از سر ستمکاری و تجاوزگری نباشد، موجب استحقاق عذاب الهی نخواهد شد.

و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً فسوف نُصلیه ناراً

بنابر اینکه «عدواناً و ظلماً»، قید احترازی باشد.

 

8 وارد نمودن تجاوزکاران و ستمگران به دوزخ و بریان کردن آنان، کاری آسان برای خداوند

و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً ... و کان ذلک علی اللّه یسیراً

«صلی» از مصدر «صَلْی»، و به معنای بریان کردن است. (القاموس المحیط).

 

9 عذاب ستمگران و تجاوزکاران، در راستای رحمت الهی*

انّ اللّه کان بکم رحیماً. و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً فسوف نُصلیه ناراً

عذاب ستمگران پس از بیان رحمت مطلق الهی، اشاره به این است که عذابهای الهی، جلوه ای از رحمت او بر انسانهاست.

 

10 حضور جاودانه در آتش دوزخ، پیامد و مجازات خودکشی

فسوف نُصلیه ناراً

امام صادق (ع): من قتل نفسه متعمداً فهو فی نار جهنّم خالداً فیها قال اللّه تعالی: «و لا تقتلوا انفسکم ... فسوف نصلیه ناراً».(1)

اختلاف:

کیفر اختلاف 5

تجاوز:

ظلم تجاوز 3

جهنم:

آتش جهنم 2، 10 ; جاودانگی در جهنم 10 ; عذاب جهنم 1، 6 ; موجبات جهنم 1، 2، 6

خدا:

افعال خدا 8 ; رحمت خدا 9

خودکشی:

ظلم خودکشی 6 ; کیفر خودکشی 10

روایت: 10

ظالمان:

در جهنّم 8 ; عذاب ظالمان 9

ظلم:

کیفر ظلم 1، 2 ; موارد ظلم 3، 4، 6

عذاب:

موجبات عذاب 5

غصب:

ظلم غصب 3 ; کیفر غصب 2

قتل:

ظلم قتل 4 ; کیفر قتل 1

گناه:

عفو گناه 7

متجاوزان:

عذاب متجاوزان 9 ; متجاوزان در جهنّم 8

مسلمانان:

اختلاف مسلمانان 5

 

پی نوشت ها:

1. من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 374، ح 23، ب 179 ; تفسیر برهان، ج 1، ص 364، ح 12.