تفسیر آیات قرآن کریم – سوره کهف – آیه ۸ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِنَّا لَجَاعِلُونَ مَا عَلَیْهَا صَعِیدًا جُرُزًا

و بی تردید ما آنچه را بر روی آن است سرانجام زمینی بی گیاه خواهیم کرد.

1- خداوند، تمام موهبت ها و موجودات زمین را، به خاکی بی حاصل تبدیل خواهد کرد.

إنّا جعلنا ما علی الأرض ... و إنّا لجـعلون ما علیها صعیدًا جرزًا

«صعید» یعنی «خاک»، و «جرز» به زمینی که فاقد هرگونه گیاه و روییدنی باشد، گفته می شود.

2- تمامی موجودات زمین و جلوه های ظاهری آن، محکوم به فنا و اضمحلال نهایی اند.

و إنّا لجـعلون ما علیها صعیدًا جرزًا

3- زیبایی ها و جلوه های مادّی زمینی، اموری عَرَضی، ناپایدار و غیرقابل اتکا است.

زینة لها ... و إنّا لجـعلون ما علیها صعیدًا جرزًا

4- زمین، در نهایت، به کویری بی حاصل و خالی از گیاه، تبدیل خواهد شد.

و إنّا لجـعلون ما علیها صعیدًا جرزًا

5- توجه به ناپایداری زیبایی ها و مواهب زمین، زمینه ساز عدم گرایش انسان ها به مظاهر دنیا است.

إنّا جعلنا ما علی الأرض زینة ... و إنّا لجـعلون ما علیها صعیدًا جرزًا

هدف از بیان فرجام زمین و توجه دادن آدمیان به ناپایداری مواهب آن، پس از طرح مسئله آزمون، این است که انسان ها، به آن دل نبندند و رسیدن به آن را هدف خویش قرار ندهند.

خاک:

تبدیل به خاک بی حاصل 1

خدا:

افعال خدا 1

دنیاطلبی:

موانع دنیاطلبی 5

ذکر:

ذکر ناپایداری زیباییهای مادی 5

زمین:

تبدیل زمین به بیابان 4; فرجام زمین 4

طبیعت:

فرجام زیباییهای طبیعت 2; ناپایداری زیباییهای طبیعت 2، 3

موجودات:

تبدیل موجودات به خاک 1; فرجام موجودات 2; ناپایداری موجودات 2