تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نحل – آیه ۸ – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَالْخَیْلَ وَالْبغَالَ وَالْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوهَا وَزینَةً وَیَخْلُقُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ

و اسب ها و استرها و الاغ ها را [آفرید] تا سوارشان شوید و زینتی [برای شما باشد] و چیزها می آفریند که شما نمی دانید.

 

1- خداوند خالق و آفریننده اسب، استر و الاغ است.

و الأنعـم خلقها لکم ... و الخیل و البغال و الحمیر

 

2- اسب، استر و الاغ به منظور سوار شدن، زینت بودن و تجمل آفریده شده است.

و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة

 

3- استفاده از اسب، استر و الاغ برای سواری و تجمل، جایز است.

و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة و یخلق ما لاتعلمون

 

4- چهارپایان برطرف کننده نیازهای مادی و روحی مردم جزیرة العرب بوده اند.

و الأنعـم خلقها لکم فیها دفءٌ و منـفع و منها تأکلون . و لکم فیها جمال ... لترکبوها و زینة

«دفءٌ»، «منافع»، «منها تأکلون» و «ترکبوها» بیانگر نیازهای مادی و «جمال» و «زینة» بیانگر نیازهای روحی و روانی است.

 

5- خداوند، پیوسته موجوداتی را پدید می آورد که انسانها به آنها آگاهی ندارند.

خلق السموت و الأرض ... خلق الإنسـن ... و الأنعـم خلقها لکم ... و یخلق ما لاتعلمون

از اینکه «خلق» را در فرازهای قبلی به صورت ماضی و در عبارت اخیر به صورت مضارع به کار برده است، مطلب فوق برداشت می شود.

 

6- پیشگویی قرآن درباره اختراع وسایل پیشرفته و جدید برای حمل و نقل، مسافرت و سایر وسایل آسایشی و رفاهی انسان

و الأنعـم خلقها لکم فیها دفءٌ و منـفع ... و لکم فیها جمال ... لترکبوها و زینة و یخلق ما لاتعلمون

متعلق «یخلق» نامعلوم و فواید آن محذوف است، ولی با توجه به فوایدی که برای اشیای خلق شده ذکر کرده، می توان حدس زد که فواید مخلوقهای جدید نیز در راستای بهره وری انسان است.

 

7- علم و آگاهی انسان محدود است.

و یخلق ما لاتعلمون

 

8- آفرینش و ایجاد، امری دائم و مستمر است.

خلق ... خلق ... خلقها ... و یخلق ما لاتعلمون

آوردن «یخلق» به صورت مضارع می تواند بیانگر این مطلب باشد که آفریدگاری خداوند عمل مستمری است و منحصر به آنچه در گذشته آفریده، نیست.

 

9- خوردن گوشت دامها (گاو، گوسفند و شتر) در میان مردم عصر بعثت، امری رایج و متداول بوده است.

و الأنعـم خلقها لکم ... و منها تأکلون ... و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة

با توجه به اینکه در ردیف منافع انعام (گاو، شتر و گوسفند) استفاده از گوشت آنها ذکر شده ، ولی برای اسب، استر و الاغ چنین استفاده ای بیان نگردیده و از طرفی این آیات در صدد برشمردن نعمتهاست و تا زمانی که استفاده از چیزی متداول نباشد نعمت بر آن صدق نمی کند، معلوم می شود که خوردن گوشت گاو، گوسفند و شتر متداول بوده; ولی خوردن گوشت اسب، استر و الاغ متداول نبوده است.

 

10- خوردن گوشت اسب، استر و الاغ در میان مردم عصر بعثت متداول نبوده است.

و الأنعـم خلقها لکم ... و منها تأکلون ... و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها و زینة

 

11- به کارگیری شتر برای باربری و اسب، استر و الاغ برای سواری، استفاده کردن مناسب از آنهاست.

و الأنعـم ... و تحمل أثقالکم إلی بلد لم تکونوا بـلغیه ... و الخیل و البغال و الحمیر لترکبوها

با توجه به اینکه در ضمن منافع شتر، باربری را ذکر کرد و از سواری یاد نکرد و در رابطه با اسب، استر و الاغ، سواری را ذکر کرد و از باربری یاد نکرد، مطلب فوق برداشت شد.

احکام 3

اسب

استفاده از اسب 3، 11; خالق اسب 1; خوردن گوشت اسب در صدراسلام 10; زینت بودن اسب 2; سواری از اسب 2، 11; فلسفه خلقت اسب 2

استر

استفاده از استر 3، 11; خالق استر 1; خوردن گوشت استر در صدراسلام 10; زینت بودن استر 2; سواری از استر 2، 11; فلسفه خلقت استر 2

الاغ

استفاده از الاغ 3، 11; خالق الاغ 1; خوردن گوشت الاغ در صدراسلام 10; زینت بودن الاغ 2; سواری از الاغ 2، 11; فلسفه خلقت الاغ 2

انسان

جهل انسان ها 5; محدودیت علم انسان 7

جزیرة العرب

تأمین نیازهای مادی جزیرة العرب 4; تأمین نیازهای معنوی جزیرة العرب 4

چهارپایان

خوردن گوشت چهارپایان در صدراسلام 9; نقش چهارپایان 4

حمل و نقل

پیشگویی وسایل حمل و نقل 6

حیوانات

احکام حیوانات 3

خدا

تداوم خالقیت خدا 5; خالقیت خدا 1

خلقت

تداوم خلقت 8

شتر

استفاده از شتر 11; باربری با شتر 11; خوردن گوشت شتر در صدراسلام 9

قرآن

پیشگوییهای قرآن 6

گاو

خوردن گوشت گاو در صدراسلام 9

گوسفند

خوردن گوشت گوسفند در صدراسلام 9

موجودات

خالق موجودات 5