تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نمل – آیه 32 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قَالَتْ یَا أَیُّهَا المَلَأُ أَفْتُونِی فِی أَمْرِی مَا کُنتُ قَاطِعَةً أَمْرًا حَتَّی تَشْهَدُونِ

[ملکه] گفت: ای بزرگان! مرا در کارم نظر دهید، من هرگز کاری را یکسره نمی کنم تا شما نزدم حضور یابید.

1 - نظرخواهی بلقیس از درباریان خود، درباره چگونگی پاسخ به سلیمان(ع)

قالت یأیّها الملؤا أفتونی فی أمری

«إفتاء» (مصدر «أفتونی») به معنای اظهار نظر است. «أفتونی فی أمری»; یعنی، نظرتان را در این که باید چه کار انجام دهم، بیان کنید.

2 - برخورد جدی ملکه سبا با نامه سلیمان و عدم تردید وی در صحت آن

قالت یأیّها الملؤا أفتونی فی أمری

در عبارات بلقیس، کلامی که حاکی از تردید باشد مشاهده نمی شود; بلکه اقدام وی به مشاوره درباره محتوای نامه، نشانگر اطمینان او است.

3 - ملکه سبا، تصمیم گیرنده نهایی درباره امور مملکت خویش

أفتونی فی أمری

ملکه تصمیم گیری را «أمر» خود دانسته است، نه درباریان.

4 - مشورت با بزرگان دربار، قبل از تصمیم گیری نهایی در امور کشور، شیوه همیشگی ملکه سبا

أفتونی فی أمری ما کنت قاطعة أمرًا حتّی تشهدون

«قطع» (مصدر «قاطعة») در اصل به معنای بریدن و در این جا کنایه از عزم و تصمیم است. «أمراً» نکره در سیاق نفی و مفید عموم می باشد. «شهادة» (مصدر «تشهدون») معادل حضور است; یعنی، من تاکنون جز با حضور شما در هیچ کاری تصمیم نگرفتم.

5 - احساس خطر جدی ملکه سبا از نامه سلیمان و تلاش وی برای تحکیم روابط در درون دربار

أفتونی فی أمری ما کنت قاطعة أمرًا حتّی تشهدون

در صورتی که کار مشاوره برای بلقیس امری معمولی بود، وی نیازی نداشته تا در خصوص این موضوع، بر شیوه مشاوره خود تأکید کند. احتمال می رود این تأکید از آن جهت باشد که موضوع را بسیار جدی و خطرناک تلقی کرده و با این سخنان سعی داشته تا دل درباریان را به دست آورد و آنان را با خود همراه سازد.

سلیمان(ع)

قصه سلیمان(ع) 1، 2، 5; مشاوره درباره نامه سلیمان(ع) 1

قوم سبأ

تاریخ قوم سبأ 4، 5; مشاوره با اشراف قوم سبأ 1، 4

ملکه سبأ

احساس خطر ملکه سبأ 5; حاکمیت ملکه سبأ 3; روش برخورد ملکه سبأ 1، 2، 4، 5; مشاوره ملکه سبأ 1; مشاوره در حکومت ملکه سبأ 4; ملکه سبأ و نامه سلیمان(ع) 2، 5; نظام حکومتی ملکه سبأ 4; نقش ملکه سبأ 3