تفسیر آیات قرآن کریم – سوره یس – آیه 32 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَإِن کُلٌّ لَّمَّا جَمِیعٌ لَّدَیْنَا مُحْضَرُونَ

و هیچ یک از آنها نیستند، مگر این که جمع آوری گشته و نزد ما احضار می شوند.

1 - تمامی انسان ها بدون استثنا، در قیامت برای حساب رسی و کیفر و پاداش به پیشگاه خداوند احضار خواهند شد.

و إن کلّ لمّا جمیع لدینا محضرون

2 - احضار تمامی انسان ها به پیشگاه خداوند در قیامت، به صورت دسته جمعی و یک جا خواهد بود.

و إن کلّ لمّا جمیع لدینا محضرون

«جمیع» فعیل به معنای مفعول (مجموع) و ضد متفرق است و مقصود از آن در آیه شریفه، اجتماع و انضمام تمامی افراد، از همه اقوام و جوامع بشری در یک مکان (قیامت) است.

3 - انسان ها در برابر رفتار و کردارهای خود، مسؤول بوده و در قیامت باید پاسخگو باشند.

و إن کلّ لمّا جمیع لدینا محضرون

برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که احضار انسان ها به پیشگاه خداوند، حاکی از مسؤول بودن آنان در برابر رفتار خود و مجبور شدنشان به پاسخگویی درباره آنها است.

انسان

احضار انسان ها در قیامت 1; تجمع اخروی انسان ها 2; مسؤولیت انسان 3; ویژگیهای احضار انسان ها در قیامت 2

حسابرسی

عمومیت حسابرسی اخروی 1

عمل

مسؤول عمل 3

قیامت

تجمع در قیامت 2