تفسیر آیات قرآن کریم – سوره نمل – آیه 24 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَجَدتُّهَا وَقَوْمَهَا یَسْجُدُونَ لِلشَّمْس مِن دُونِ اللَّهِ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبیلِ فَهُمْ لَا یَهْتَدُونَ

او و قومش را یافتم که به جای خدا، برای خورشید سجده می کنند و شیطان اعمال آنان را برایشان زینت داده و در نتیجه آنها را از راه [راست ]بازداشته است، ازاین رو آنان هدایت نمی یابند.

 

1 - ملکه سبا و قوم وی، مردمی مشرک و خورشیدپرست

 

وجدتها و قومها یسجدون للشمس من دون اللّه

 

2 - سجده در برابر خورشید، شیوه پرستش مردم سبا

 

یسجدون للشمس

 

3 - تسلیم شدن در برابر طبیعت تا سر حد پرستش و به خدایی گرفتن آن، دارای دیرینه در تاریخ بشر

 

وجدتها و قومها یسجدون للشمس من دون اللّه

 

4 - نقش زیربنایی ملکه سبا، در گرایش های عقیدتی مردم جامعه خویش

 

وجدتها و قومها یسجدون للشمس

جدا آمدن «وجدتها» از «قومها» و تقدّم نام ملکه بر قومش، اشاره به تأثیر رهبری آن سامان بر توده مردم دارد.

 

5 - مردم سبا، دلبسته و مفتخر به آداب و عقاید نادرست خود و گرفتار در دسیسه های شیطان

 

و زیّن لهم الشیطـن أعمـلهم

 

6 - نقش مهم شیطان در سد کردن طریق فطرت و منحرف ساختن مردم از خداوند یکتا

 

و زیّن لهم الشیطـن أعمـلهم فصدّهم عن السبیل

 

7 - گرایش به پرستش آفریدگار هستی، گرایشی فطری و طبیعی

 

فصدّهم عن السبیل

«السبیل» (آن راه) اشاره به همان راه طبیعی و فطری دارد که راهی یگانه است و در صورت نبود مانعی در آن، انسان ها به خدای یگانه ره می برند و هدایت می یابند. همه انحراف ها نیز ناشی از موانعی است که شیطان در این طریق پدید می آورد.

 

8 - شیطان، عامل گمراهی انسان ها و محرومیت آنان از هدایت

 

و زیّن لهم الشیطـن أعمـلهم فصدّهم عن السبیل فهم لایهتدون

 

9 - غرور و خودپسندی ملت ها، مایه محرومیت آنان از هدایت و ره یابی به حق

 

و زیّن لهم الشیطـن أعمـلهم ... فهم لایهتدون

 

10 - زیبا جلوه دادن اعمال گمراهان در نظرشان، از شیوه های اغواگری شیطان

 

و زیّن لهم الشیطـن أعمـلهم

انسان

فطریات انسان 7

خورشید

سجده بر خورشید 2

شرک

تاریخ شرک 3

شیطان

اضلال شیطان 6، 8; روش اغواگری شیطان 10; نقش شیطان 10; وسوسه های شیطان 5

عجب

آثار عجب 9

عمل

آثار تزیین عمل 10

فطرت

فطرت خداپرستی 7

قوم سبأ

خورشیدپرستی قوم سبأ 1، 2; شرک قوم سبأ 1; عقیده باطل قوم سبأ 5; عوامل مؤثر در گرایشهای قوم سبأ 4; وسوسه قوم سبأ 5

گمراهی

عوامل گمراهی 6، 8

ملکه سبأ

خورشیدپرستی ملکه سبأ 1; شرک ملکه سبأ 1; نقش ملکه سبأ 4

هدایت

عوامل محرومیت از هدایت 9