تفسیر آیات قرآن کریم – سوره مریم– آیه85– کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

یَوْمَ نَحْشُرُ الْمُتَّقِینَ إِلَی الرَّحْمَنِ وَفْدًا

روزی که تقواپیشگان را به ضیافت [خدای ]رحمان گرد می آوریم.

1- تقوا پیشگان در روز قیامت، با اکرام و تجلیل بر خدای رحمان وارد خواهند شد.

یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن وفدًا

«وفد» جمع یا اسم جمع است و به هیأت هایی گفته می شود که جهت دیدار یا کمک خواهی، به نزد دولتمردان می روند (لسان العرب). توصیف متقین هنگام حضور در صحنه قیامت به «وفداً»، حکایت از ویژگی حضور آنان و احترام و موقعیت خاصی دارد که برای آنها در قیامت وجود خواهد داشت. این کلمه ممکن است مصدر و بیانگر نوع محشور شدن متقین باشد.

2- متقین، دارای منزلت و تشخص ویژه در صحنه قیامت

یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن وفدًا

3- خدای رحمان، در قیامت میزبان تقواپیشگان (موحدان) خواهد بود.

یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن وفدًا

«وفداً» چه مصدر و بیان کننده نوع حشر باشد و چه به معنای «وافدین» گرفته شود، بر میهمان بودن متقین دلالت دارد; با این تفاوت که در صورت دوم، می رساند که حضور آنان در صحنه قیامت فردی نبوده; بلکه به صورت گروهی خواهد بود. دراین صورت باید گفت: «وفداً» حال مقدره است; یعنی، زمان گروهی بودن از زمان حشر متأخر است; زیرا آیات بعد به حضور فردی همگان تصریح دارد.

4- پرهیز از شرکورزی و پرستش معبودهای باطل، نمودی کامل از تقوااست.

واتّخذوا من دون اللّه ءالهةً ... یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن

چون محور بحث در آیات گذشته، در باره شرک و پرستش معبودهای گوناگون بود; مناسبت چنین اقتضا دارد که مراد از «متّقین» در این آیه، کسانی باشند که از شرکورزی و پرستش معبودهای باطل پرهیز می کنند.

5- قیامت، روز حشر و اجتماع انسان ها

یوم نحشر

«حشر»; یعنی، جمع کردن به گونه ای که با سوق دادن همراه باشد (مقاییس اللغه).

6- تقوا (پرهیز از شرک در عقیده و عبادت)، عامل نزدیکی انسان به خداوند و بهره بردن از رحمت گسترده او است.

یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن

7- برانگیختن تقواپیشگان در قیامت ـ با اکرام و احترام ویژه ـ نمودی از رحمانیت خداوند و عزّت بخشی او است.

واتّخذوا من دون اللّه ءالهةً لیکونوا لهم عزًّا... یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن وفدًا

8- «عن أبی عبداللّه(ع) قال: سأل علیّ(ع) رسول اللّه(ص) عن تفسیر قوله «یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن وفداً» فقال: یا علیّ إن الوفد لایکون إلاّ رکبانا ... ;

از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: حضرت علی(ع) از رسول خدا(ص) درباره تفسیر سخن خداوند «یوم نحشر المتّقین إلی الرحمن وفداً» سؤال کرد،آن حضرت فرمود: ای علی! همانا «وفد»، نیست مگر مرکب سواران ».(1)

اسماوصفات:

رحمان 8

انسان:

حشر انسان ها 5

تقرّب:

عوامل تقرّب 6

تقوا:

آثار تقوا 6; نشانه های تقوا 4

خدا:

میزبانی خدا 3; نشانه های رحمانیت خدا 7; نشانه های عزت بخشی خدا 7

رحمت:

زمینه رحمت 6

روایت 9:

شرک:

آثار اجتناب از شرک عبادی 6; اجتناب از شرک 4

قیامت:

تجمع در قیامت 5; ویژگیهای قیامت 5

متقین:

احترام اخروی متقین 7; تعظیم متقین 1; حشر متقین 1، 7; سواری متقین در قیامت 9; عزت اخروی متقین 7; فضایل متقین 1، 2; متقین در قیامت 1، 2، 3، 7; میزبان متقین 3; ویژگیهای حشر متقین 9

معبودان باطل:

اجتناب از معبودان باطل 4

موحدان:

موحدان در قیامت 3; میزبان موحدان 3

پی نوشت ها :

1. تفسیر قمی، ج 2، ص 53; نورالثقلین، ج 3، ص 359، ح 153.