تفسیر آیات قرآن کریم- سوره محمد(ص)- آیه37 – کتاب تفسیرراهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِن یَسْأَلْکُمُوهَا فَیُحْفِکُمْ تَبْخَلُوا وَیُخْرِجْ أَضْغَانَکُمْ

اگر اموالتان را طلب کند و بر شما فشار آورد بخل میورزید و کینه های شما را ظاهر می سازد.

1- تذکر خداوند، به ضعف شدید انسان در آزمون های مالی و دست کشیدن از اموال

إن یسئلکموها فیحفکم تبخلوا و یخرج أضغـنکم

2- بخل و امتناع انسان ها از انفاق تمامی اموال، حتی در صورت تأکید خداوند به انفاق آن

إن یسئلکموها فیحفکم تبخلوا

بنابراین که مراد از «أموالکم» در آیه قبل ـ که مرجع ضمیر «ها» در «إن یسئلکموها» است ـ تمامی اموال باشد، برداشت یاد شده استقاده می شود.

3- قوانین و فرمان های الهی، متناسب با استعداد و توان ذاتی انسان ها

إن یسئلکموها فیحفکم تبخلوا

از ارتباط این آیه با آیه قبل، استفاده می شود که خداوند انفاق تمامی اموال را بر انسان ها واجب نساخته است; زیرا اگر چنین دستوری صادر می شد و حتی مورد تأکید هم قرار می گرفت، انسان ها بخل میورزیدند. بنابراین با توجه به این خصلت عینی و فراگیر، خداوند چنین قانونی را جعل نکرده و توان آنان را در نظر گرفته است. البته این برداشت، مبتنی بر این است که مراد از «أموالکم»، تمام اموال باشد.

4- بروز کینه های نهفته مردم، در صورت فرمان الهی به انفاق تمامی دارایی های خود

إن یسئلکموها ... و یخرج أضغـنکم

5- طلب اموال مردم با تأکید و قدرت، درپی دارنده کینه توزی عمیق آنان

إن یسئلکموها فیحفکم ... یخرج أضغـنکم

از تعبیر «فیحفکم» ـ که تأکید و اصرار را افاده می کند ـ مطلب بالا قابل برداشت است.

6- عشق به مال و ثروت، ریشه دار در عمق وجود و جان انسان ها

إن یسئلکموها ... و یخرج أضغـنکم

این که حتی تأکید خداوند به انفاق اموال، کینه ها را برمی انگیزد; نشانگر آن است که دلبستگی انسان هابه اموال، بسیار نیرومند و عمیق است.

7- ظهور مکنونات انسان، در جریان تکالیف شاق

إن یسئلکموها ... و یخرج أضغـنکم

8- لزوم پرهیز از واداشتن مردم به موضع گیری های خصمانه

إن یسئلکموها فیحفکم تبخلوا و یخرج أضغـنکم

از این که خداوند در طلب انفاق شدت و تأکید نورزیده تا کینه های مردم ظاهر نشود، مطلب بالا استفاده می شود.

احکام

ویژگیهای احکام 3

امتحان

امتحان با مال 1

انسان

امتحان انسان 1; بخل انسان 2; ضعف انسان 1; فطریات انسان 6; مال دوستی انسان 1

انفاق

آثار انفاق 4; زمینه ترک انفاق 2; محدوده انفاق 2، 4

تکلیف

آثار سختی تکلیف 7; قدرت در تکلیف 3

خدا

اوامر خدا 2; تذکرهای خدا 1

دشمنی

اجتناب از دشمنی مغرضانه 8; زمینه دشمنی 4، 5

شخصیت

زمینه بروز شخصیت 7

علایق

فطریت علاقه به مال 6

مال

اصرار بر درخواست مال دیگران 5