تفسیر آیات قرآن کریم- سوره ق – آیه 19 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَجَاءتْ سَکْرَةُ الْمَوْتِ بالْحَقِّ ذَلِکَ مَا کُنتَ مِنْهُ تَحِیدُ

و بیهوشی مرگ به حق آمد، این است آنچه از آن می گریختی.

1ـ مرگ، همراه با سختی و اضطراب و مایه بیهوشی و از خود بی خودی انسان

و جاءت سکرة الموت

با توجه به معنای «سکرة» و کاربرد آن برای مرگ، برداشت یاد شده به دست می آید.

2ـ مرگ، سرنوشت محتوم هر انسان

و جاءت سکرة الموت بالحقّ

ماضی آمدن فعل «جاءت»، بیانگر تحقق حتمی سکرات مرگ است. به علاوه واژه «بالحقّ» ممکن است تأکید همین معنا باشد و تحقق حتمی را افاده کند.

3ـ سکرات مرگ، زداینده ابهام از چهره حقایق هستی

و جاءت سکرة الموت بالحقّ

بنابراین که باء در «بالحقّ» برای تعدیه باشد، برداشت بالا به دست می آید; یعنی، سکرات مرگ حق را می آورد و حقایق را خواه نا خواه بر انسان آشکار می سازد.

4ـ پدیده مرگ در زندگی انسان، براساس حکمت و به دور از پوچی و بیهودگی

و جاءت سکرة الموت بالحقّ

مراد از «بالحقّ» می تواند این باشد که پدیده مرگ اصولاً پدیده ای است به حق و بایسته و این گونه نیست که فاقد حکمت باشد.

5ـ انسان، همواره گریزان و روی گردان از لحظه مرگ خویش

ذلک ما کنت منه تحید

6ـ گریز آدمی از مرگ، گریزی بیهوده و تلاشی بی نتیجه

و جاءت سکرة الموت بالحقّ ذلک ما کنت منه تحید

7ـ حق، امری گریزناپذیر، به رغم همه تلاش های بشر برای گریز از آن *

و جاءت سکرة الموت ... بالحقّ ذلک ما کنت منه تحید

واژه «بالحقّ» قیدی است که بیانگر علت نیز می باشد; یعنی، از آن جهت که حق است، حتماً تحقق پذیر خواهد بود; هر چند آدمی از حق و حقایق پس از مرگ، همواره روی گردان و گریزان است.

انسان

فرجام انسان 2; ویژگیهای انسان 5

حق

حتمیت حق 7

مرگ

آثار سکرات مرگ 3; بیهوشی هنگام مرگ 1; بی تأثیری فرار از مرگ 6; حتمیت مرگ 2، 6; حقانیت مرگ 4; حقیقت مرگ 1; سختی مرگ 1; ظهور حقایق هنگام مرگ 3; فرار از مرگ 5; قانونمندی مرگ 4