تفسیر آیات قرآن کریم – سوره قصص – آیه 69 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَرَبُّکَ یَعْلَمُ مَا تُکِنُّ صُدُورُهُمْ وَمَا یُعْلِنُونَ

و پروردگار تو آنچه را سینه هایشان پنهان می دارد و آنچه را آشکار می کنند می داند.

1 - پیامبر(ص)، مورد لطف و عنایت ویژه خداوند

و ربّک یعلم

اضافه در «ربّک» تشریفیه و رساننده مطلب یاد شده است.

2 - احاطه علمی خداوند، به اسرار درون و اعمال و گفته های آشکار انسان ها

و ربّک یعلم ما تکنّ صدورهم و ما یعلنون

«إکنان «(مصدر «تکنّ») به معنای پنهان کردن و «إعلان» (مصدر «یعلنون») به معنای آشکار کردن است. بنابراین «ما تکنّ صدورهم»; یعنی، آنچه که سینه های آنان در خود پنهان می کند و «ما یعلنون»; یعنی، آنچه که آشکار می کنند. گفتنی است که «ما» در «یعلنون» شامل هم گفتار می شود و هم کردار.

3 - سینه ها، مخزن اسرار آدمیان

ما تکنّ صدورهم

4 - آگاهی همه جانبه به نهان و آشکار مردم، از شؤون ربوبیت خداوند

و ربّک یعلم ما تکنّ صدورهم و ما یعلنون

تکیه بر وصف ربوبیت به جای هر اسم یا وصف دیگر، بیانگر مطلب یاد شده است.

5 - توطئه ها و کینه ورزی های پنهان و آشکار مشرکان علیه پیامبر(ص)

و ربّک یعلم ما تکنّ صدورهم و ما یعلنون

با توجه به ارتباط این آیه با آیات پیشین ـ که درباره انواع بهانه جویی های کافران می باشد ـ می توان گفت که مراد آیه بیان مطلب یاد شده است.

6 - علم همه جانبه خداوند به نهان و آشکار مردمان، دلیل انحصار حق تشریع و انتخاب پیامبر به او

و ربّک یخلق ما یشاء و یختار ... و ربّک یعلم ما تکنّ صدورهم و ما یعلنون

برداشت یاد شده بر این اساس است که آیه در مقام بیان علت منحصر بودن حق قانون گذاری و حق برگزیدن پیامبر به خداوند باشد که در آیه قبل، از آن سخن به میان آمده است; یعنی، چون خداوند به نهان و آشکار انسان ها آگاهی کامل دارد; پس تنها او شایسته قانون گذاری برای ایشان است.

احکام

منشأ تشریع احکام 6

انسان

رازهای انسان 2; عمل انسان ها 2

حقوق

حق تشریع 6

خدا

آثار ربوبیت خدا 4; آثار علم غیب خدا 6; اختصاصات خدا 6; علم غیب خدا 2، 4

راز

جایگاه راز 3

سینه

نقش سینه 3

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 1

محمد(ص)

توطئه علیه محمد(ص) 5; فضایل محمد(ص) 1; کینه علیه محمد(ص) 5

مشرکان

توطئه مشرکان 5; کینه مشرکان 5