تفسیر آیات قرآن کریم – سوره ص – آیه 69 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

مَا کَانَ لِی مِنْ عِلْمٍ بالْمَلَإِ الْأَعْلَی إِذْ یَخْتَصِمُونَ

من از «ملأ اعلی» آن وقت که مجادله می کردند هیچ اطّلاعی نداشتم.

1 - پیامبراسلام(ص)، از ملأ اعلی (عالم فرشتگان) جز از راه وحی آگاهی نداشت.

ما کان لی من علم بالملأ الأعلی

طبق نظر مفسّران، مقصود از «ملأ الأعلی» فرشتگان است. با توجه به آیه بعد، استفاده می شود که آگاه نبودن پیامبر(ص) از ملأ اعلی (مضمون آیه مورد بحث) مربوط به طرق عادی است و آن حضرت از راه وحی به آن عالم آگاه بود.

2 - پیامبر(ص) از مجادله و گفت وگوی فرشتگان با خدا درباره آفرینش آدم، تنها از راه وحی آگاه بود.

ما کان لی من علم بالملأ الأعلی إذ یختصمون

مقصود از مجادله و خصومت در آیه شریفه ـ به قرینه دو آیه بعد (إذ قال ربّک للملائکة...) ـ گفت وگوی فرشتگان با خدا درباره خلقت انسان است.

3 - فرشتگان، موجوداتی والا مرتبه و بس شریف

بالملأ الأعلی

«ملأ» به معنای جماعت دارای شأن و منزلت است و صفت «الأعلی» برای آن صفت تشریفی است; یعنی، بسیار شریف و والا مقام.

آدم(ع)

خلقت آدم(ع) 2

خدا

مجادله با خدا 2

محمد(ص)

منشأ علم محمد(ص) 1; وحی به محمد(ص) 1، 2

ملائکه

علم به عالم ملائکه 1; فضایل ملائکه 3; گفتگوی ملائکه با خدا 2; مجادله ملائکه 2

وحی

نقش وحی 1، 2