تفسیر آیات قرآن کریم – سوره قصص – آیه 60 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَمَا أُوتِیتُم مِّن شَیْءٍ فَمَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَزینَتُهَا وَمَا عِندَ اللَّهِ خَیْرٌ وَأَبْقَی أَفَلَا تَعْقِلُونَ

و هر آنچه به شما داده شده کالای زندگی دنیا و زینت آن است و آنچه نزد خدا است بهتر و پایدارتر است، آیا عقل را به کار نمی گیرید؟

 

1 - انسان، در معرض از دست دادن سعادت اخروی خویش به خاطر وابستگی به دنیا و متاع آن

 

و قالوا إن نتّبع الهدی معک نتخطّف من أرضنا ... و ما أوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا و زینتها و ما عند اللّه خیر و أبقی

آیه بالا در ادامه آیات پیشین و بیانگر پاسخی دیگر به مشرکان است; یعنی، همانانی که به خاطر دلبستگی زیاد به جان و مال و مرز و بوم خویش، به پیامبر(ص) می گفتند: اگر با تو همراه شویم و از هدایت الهی پیروی کنیم، مشرکان عرب ما را از سرزمین مان (مکه) خواهند ربود.

 

2 - متاع دنیا و زینت های آن، چونان خود دنیا ناپایدار و زوال پذیر است.

 

و ما أوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا و زینتها

 

3 - لزوم برگزیدن ایمان و هدایت الهی; ولو به بهای از دست دادن زندگی دنیوی و متاع آن

 

و قالوا إن نتّبع الهدی معک نتخطّف من أرضنا ... و ما أوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا و زینتها

 

4 - حیات اخروی، بهتر و پایدارتر از حیات دنیوی

 

و ما عند اللّه خیر و أبقی

«ما» در «ما عند اللّه» ـ به قرینه «الحیاة الدنیا» ـ کنایه از حیات اخروی است.

 

5 - سعادت اخروی، در گرو پذیرش ایمان و پیروی از هدایت الهی

 

و قالوا إن نتّبع الهدی ... و ما أوتیتم ... و ما عند اللّه خیر و أبقی

آیه بالا دربردارنده هشدار الهی به مشرکان است که از پیروی هدایت الهی سرباززده بودند.

 

6 - زندگی هدایت یافتگان در جهان آخرت، زندگی در جوار لطف و رحمت بیکران خداوند است.

 

و ما عند اللّه خیر و أبقی

با توجه به قید «عنداللّه» (نزد خدا) ـ که می تواند کنایه از لطف و رحمت واسعه او باشد ـ برداشت یاد شده به دست می آید.

 

7 - برگزیدن زندگی دنیوی به بهای از دست دادن سعادت اخروی، عملی نابخردانه است.

 

و ما أوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا... أفلاتعقلون

 

8 - عقل، وسیله تشخیص ارزش ها و پیدا کردن زندگی بهتر و برتر

 

و ما عند اللّه خیر و أبقی أفلاتعقلون

 

9 - نکوهش خداوند از مشرکان بهانه جو، به خاطر انتخاب نابخردانه آنان (انتخاب زندگی دنیوی به بهانه از دست دادن سعادت اخروی)

 

و قالوا إن نتّبع الهدی معک نتخطّف من أرضنا ... و ما أوتیتم من شیء فمتـع الحیوة الدنیا... أفلاتعقلون

ارزیابی

ملاک ارزیابی 8

امکانات دنیوی

ناپایداری امکانات دنیوی 2

ایمان

آثار ایمان 5; اهمیت ایمان 3

دنیا

ناپایداری دنیا 2

دنیاطلبی

آثار دنیاطلبی 1

رحمت

مشمولان رحمت 6

زندگی

ارزش زندگی اخروی 4; بی ارزش زندگی دنیوی 3، 4، 7; پایداری زندگی اخروی 4; ناپایداری زندگی دنیوی 4

زینتها

ناپایداری زینتها ی دنیوی 2

سعادت

ارزش سعادت اخروی 7; زمینه سعادت اخروی 5; موانع سعادت اخروی 1

شناخت

ابزار شناخت 8

عقل

نقش عقل 8

عمل

عمل سفیهانه 7، 9

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 6

مشرکان

دنیاطلبی مشرکان 9; سرزنش مشرکان 9; سفاهت مشرکان 9

مهتدین

زندگی اخروی مهتدین 6

هدایت

آثار هدایت پذیری 5; اهمیت هدایت 3