تفسیر آیات قرآن کریم – سوره فاطر – آیه 14 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

إِن تَدْعُوهُمْ لَا یَسْمَعُوا دُعَاءکُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَکُمْ وَیَوْمَ الْقِیَامَةِ یَکْفُرُونَ بشرْکِکُمْ وَلَا یُنَبِّئُکَ مِثْلُ خَبیرٍ

اگر آنها را بخوانید خواندن شما را نمی شنوند و اگر [به فرض محال] بشنوند شما را اجابت نمی کنند و روز قیامت شرک شما را انکار می کنند و هیچ کس مانند [خدای] آگاه تو را خبردار نمی کند.

1 - ناتوانی معبودهای ادعایی مشرکان، از شنیدن دعا و درخواست انسان ها و استجابت آن

إن تدعوهم لایسمعوا دعاءکم و لو سمعوا ما استجابوا لکم

2 - دعا و درخواست مشرکان از معبودهای خویش

و الذین تدعون من دونه ... إن تدعوهم لایسمعوا دعاءکم

3 - استجابت دعا و بر آوردن حاجت، تنها در توان ربّ و مالک حقیقی جهان (اللّه) است.

ذلکم اللّه ربّکم له الملک و الذین تدعون من دونه ... إن تدعوهم لایسمعوا دعاءکم و لو سمعوا ما استجابوا لکم

4 - حضور معبودها در قیامت و انکار و تبرّی آنان از شرکورزی مشرکان

و یوم القیـمة یکفرون بشرککم

5 - خداوند، آگاه ترین فرد و بهترین خبردهنده از حقایق امور

و لاینبّئک مثل خبیر

«خبیر» صفت مشبهه است و مقصود از آن در آیه شریفه خداوند متعال می باشد.

6 - آگاهی تمامی موجودات از حقایق در مقایسه با آگاهی های خداوند، محدود و ناقص است.

و لاینبّئک مثل خبیر

7 - خبیر، از اوصاف خداوند

و لاینبّئک مثل خبیر

اسماوصفات

خبیر 7

خدا

اختصاصات خدا 5; علم خدا 5، 6

مشرکان

دعای مشرکان 2; مشرکان در قیامت 4

معبودان باطل

تبری اخروی معبودان باطل 4; درخواست از معبودان باطل 2; عجز معبودان باطل 1; کری معبودان باطل 1; معبودان باطل در قیامت 4; معبودان باطل و اجابت دعا 1، 3

معبودراستین

ربوبیت معبودراستین 3; مالکیت معبودراستین 3

موجودات

محدوده علم موجودات 6