تفسیر آیات قرآن کریم – سوره صافات – آیه 36 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

وَیَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِکُوا آلِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَّجْنُونٍ

و می گفتند: آیا به راستی ما باید برای [گفته ]یک شاعر دیوانه معبودهایمان را رها کنیم؟ [هرگز!].

 

1 - اتهام جنون و شاعر بودن به پیامبر(ص)، شیوه مشرکان و کافران در برابر پیامبر(ص)

 

و یقولون أئنّا لتارکوا ءالهتنا لشاعر مجنون

آمدن فعل «یقولون» به صیغه مضارع، حکایت از استمرار این سخن دارد.

 

2 - مشرکان، دلیل نپذیرفتن دعوت پیامبراسلام را، مجنون و شاعر بودن آن حضرت معرفی می کردند.

 

و یقولون أئنّا لتارکوا ءالهتنا لشاعر مجنون

برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که لام در «لشاعر» برای تعلیل است.

 

3 - مشرکان، منکر رسالت پیامبراسلام(ص)

 

و یقولون ... لشاعر مجنون

 

4 - انکار رسالت پیامبراسلام(ص)، موجب عذاب دوزخ

 

فإنّهم یومئذ فی العذاب ... و یقولون ... لشاعر مجنون

 

5 - انکار رسالت پیامبر اسلام(ص)، بزرگ ترین جرم

 

کذلک نفعل بالمجرمین ... و یقولون ... لشاعر مجنون

دوزخی شدن مشرکان و کافران، به خاطر انکار رسالت پیامبر(ص) و مجرم شمرده شدن آنان، بیانگر مطلب یاد شده است.

 

6 - گیرایی و جذابیت شدید سخنان پیامبر اسلام و دعوت او برای مردم

 

و یقولون أئنّا لتارکوا ءالهتنا لشاعر

شاعر دانستن پیامبراسلام(ص)، گویای جذابیت سخنان آن حضرت است.

 

7 - کلمه توحید و شعار «لا إلـه إلاّ اللّه» سخنی جذاب و گیرا برای مردم عصر بعثت

 

و إذا قیل لهم لا إلـه إلاّ اللّه یستکبرون . و یقولون ...لشاعر

 

8 - مشرکان، دارای معبودهای متعدد

 

أئنّا لتارکوا ءالهتنا

«إلـه» (مفرد «ءالهه») به معنای معبود است و جمع آمدن آن، گویای برداشت یاد شده است.

 

9 - پایبندی مشرکان صدر اسلام به آیین شرک و دفاع از معبودهای خود در برابر دعوت به توحید

 

و إذا قیل لهم لا إلـه إلاّاللّه یستکبرون . و یقولون أئنّا لتارکوا ءالهتنا لشاعر مجنون

اسلام

تاریخ صدر اسلام 1

توحید

جذابیت کلمه توحید 7; کلمه توحید در صدراسلام 7

جرم

بزرگترین جرم 5

جهنم

موجبات جهنم 4

ذکر

جذابیت ذکر تهلیل 7

شرک

اصرار بر شرک 9

کافران

تهمتهای کافران 1; روش برخورد کافران 1

محمد(ص)

آثار تکذیب محمد(ص) 4; تهمت جنون به محمد(ص) 1، 2; تهمت شاعری به محمد(ص) 1، 2; جذابیت سخن محمد(ص) 6; جرم تکذیب محمد(ص) 5; مکذبان محمد(ص) 3; ویژگیهای تبلیغ محمد(ص) 6

مشرکان

بهانه جویی مشرکان 2; تهمتهای مشرکان 1، 2; روش برخورد مشرکان 1; لجاجت مشرکان صدراسلام 9; مشرکان و محمد(ص) 3

معبودان باطل

تعدد معبودان باطل 8