تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سبأ – آیه 36 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قُلْ إِنَّ رَبِّی یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاء وَیَقْدرُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاس لَا یَعْلَمُونَ

بگو: همانا پروردگار من عطا را برای هر کس بخواهد وسعت می دهد یا تنگ می گرداند، ولی بیشتر مردم نمی دانند.

1 - پیامبر(ص)، مأمور ابلاغ پیام خداوند به مردم درباره منشأ قبض و بسط روزی

قل إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

«یقدر» (از مصدر «قدر») به معنای اندازه گیری و نیز سخت گیری آمده است (مفردات راغب). به قرینه «یبسط» (توسعه می دهد) به دست می آید که معنای دوّم «یقدر» مورد نظر است.

2 - ربوبیت الهی، مقتضی قبض و بسط روزی بندگان

إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

3 - پیامبر(ص)، مورد توجه و عنایت ویژه خداوند

قل إنّ ربّی یبسط الرزق

سفارش خداوند به پیامبر(ص) مبنی بر اعلام منشأ قبض و بسط روزی بندگان، با عبارت «ربّی» آمده است. چنین تعبیری حکایت از این حقیقت می کند که خداوند، در صدد معرفی موقعیت پیامبر(ص) در پیشگاه خودش است.

4 - قبض و بسط روزی بندگان، بر اساس مشیت خداوند است.

ربّی یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

5 - بیشتر مردم، درباره منشأ قبض و بسط روزی بندگان، آگاهی ندارند.

إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر و لـکنّ أکثر الناس لایعلمون

6 - توسعه اقتصادی برخورداران از مال و مکنت، از ناحیه خداوند است و نباید آنان به خاطر برخورداری از آنها، خود را برتر بدانند.

و قالوا نحن أکثر أمولاً و أولـدًا ... قل إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

7 - پیامبر(ص)، مأمور اصلاح بینش برخورداران از مال و مکنت درباره منشأ روزی

و قالوا نحن أکثر أمولاً ... قل إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء

8 - در بینش دینی، نگاه به اقتصاد نیز باید جنبه معنوی و الهی داشته باشد.

و قالوا نحن أکثر أمولاً ... قل إنّ ربّی یبسط الرزق لمن یشاء و یقدر

9 - بیشتر مشرکان، درباره منشأ کمی و زیادی مال و مکنت، ناآگاه اند.

و قالوا نحن أکثر أمولاً ... قل إنّ ربّی یبسط الرزق ... و لـکنّ أکثر الناس لایعلمون

«ال» در «الناس» ـ به قرینه آیات پیشین که درباره مشرکان است ـ می تواند عهد بوده و به مشرکان اشاره داشته باشد.

اقتصاد

معنویت در امور اقتصاد ی 8

اکثریت

جهل اکثریت 5

تکبر

اجتناب از تکبر 6

ثروت

آثار ثروت 6; منشأ ثروت 6

ثروتمندان

اصلاح ثروتمندان 7; بینش ثروتمندان 6

خدا

آثار ربوبیت خدا 2; آثار مشیت خدا 4

روزی

منشأ ازدیاد روزی 1، 2، 4، 5، 9; منشأ کمی روزی 1، 2، 4، 5، 9

لطف خدا

مشمولان لطف خدا 3

محمد(ص)

رسالت محمد(ص) 1، 7; فضایل محمد(ص) 3

مشرکان

جهل اکثریت مشرکان 9