تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سبأ – آیه 11 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

أَنِ اعْمَلْ سَابغَاتٍ وَقَدِّرْ فِی السَّرْد وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّی بمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ

[و گفتیم] که زره های فراخ بساز و بافت آن را با اندازه گیری یکنواخت کن و [ای خاندان داوود!] عمل شایسته کنید بی شک من به آنچه می کنید بینا هستم.

 

1 - فرمان خداوند به داوود(ع)، برای ساختن زره های کامل از آهن

 

و ألنّا له الحدید . أن اعمل سـبغـت

«أن» برای تفسیر بوده و در نقش «أی» است; یعنی، ما آهن را برای داوود نرم ساختیم به این معنا که با آهن زره بساز. گفتنی است که «سابغات» در لغت به معنای تام فراخ است (مفردات راغب) و صفت برای موصوف محذوف «دروع» می باشد.

 

2 - ممکن شدن زره سازی برای داوود(ع) از آهن، فلسفه نرم شدن آهن برای آن حضرت

 

و ألنّا له الحدید . أن اعمل سـبغـت

بنابراین که «أن» مصدری باشد، معنا چنین می شود: ما آهن را برای داوود نرم کردیم، به منظور ساختن زره هایی کامل.

 

3 - فرمان خداوند به داوود(ع) برای ساختن زره هایی با حلقه های متناسب و به اندازه از آهن

 

و ألنّا له الحدید . أن اعمل سـبغـت و قدّر فی السرد

«سرد»; یعنی، «نسج» و بافت (المنجد) و به معنای سوراخ های خشن مثل حلقه های آهنی است (مفردات راغب).

 

4 - توصیه به انجام کار صنعتی و متناسب و به اندازه عمل کردن در آن، از جمله تعالیم دینی و در قلمرو آن

 

أن اعمل سـبغـت و قدّر فی السرد

 

5 - آموزش صنعت زره سازی به داوود(ع)، از جمله فضیلت های اعطا شده از جانب خداوند به او

 

و لقد ءاتینا داود منّا فضلاً ... أن اعمل سـبغـت و قدّر فی السرد

 

6 - وجود صنعت آهنگری و ساخت و ساز ابزار آهنی در عصر داوود(ع)

 

أن اعمل سـبغـت و قدّر فی السرد

 

7 - داوود(ع) و قومش، به انجام اعمال صالح از سوی خداوند مأمور بودند.

 

و اعملوا صـلحًا إنّی بما تعملون بصیر

 

8 - علم و آگاهی خداوند، از تمامی کارهایی که انسان ها انجام می دهند.

 

إنّی بما تعملون بصیر

 

9 - بشارت خداوند به داوود(ع) و قومش، مبنی بر اعطای پاداش عمل صالح به آنان

 

اعملوا صـلحًا إنّی بما تعملون بصیر

یادآوری آگاه بودن خدا از عمل داوود(ع) و قومش، پس از سفارش آنان به انجام عمل صالح، می تواند به منظور این حقیقت باشد که عمل صالح آنان نادیده گرفته نشده و پاداش خواهد داشت.

 

10 - توجه به آگاهی خداوند از تمامی رفتارها، برانگیزاننده انسان ها به انجام عمل صالح

 

و اعملوا صـلحًا إنّی بما تعملون بصیر

یادآوری خداوند به آگاه بودنش از تمامی رفتارهای انسان ها ـ پس از توصیه آنان به انجام عمل صالح ـ می تواند گویای مطلب یاد شده باشد.

 

11 - پرورش انسان های نیک کردار و رواج کارهای شایسته در جامعه، فلسفه بهره مند شدن از امکانات مادی

 

و لقد ءاتینا داود مّنا فضلاً ... و ألنّا له الحدید . أن اعمل سـبغـت ... و اعملوا صـلحًا

توصیه خداوند به انجام عمل صالح ـ پس اعطای نعمت ها و امکانات فراوان به داوود(ع) ـ در واقع جهت دهنده رفتار ایشان و بازگوکننده هدف و فلسفه این عطاها و بهره مندی ها است.

آهنگری

آهنگری در دوران داود(ع) 6

امکانات مادی

فلسفه امکانات مادی 11

انگیزش

عوامل انگیزش 10

تمدن

تاریخ تمدن 6

خدا

اوامر خدا 9، 3، 1; بشارتهای خدا 9; علم خدا به اعمال 8; علم غیب خدا 8

داود(ع)

بشارت به داود(ع) 9; تعلیم زره سازی به داود(ع) 5; تکلیف داود(ع) 7; زره سازی داود(ع) 1، 2; عمل صالح داود(ع) 7; فضایل داود(ع) 5; قصه داود(ع) 1، 2، 3; کیفیت زره سازی داود(ع) 3; نرمی آهن برای داود(ع) 2; نعمتهای داود(ع) 5

دین

تعالیم دین 4

ذکر

آثار ذکر علم غیب خدا 10

صالحان

اهمیت تربیت صالحان 11

صنعت

اهمیت صنعت 4; تاریخ صنعت 6

عمل صالح

اهمیت عمل صالح 7; پاداش عمل صالح 9; ترویج عمل صالح 11; زمینه عمل صالح 10

قوم داود

بشارت به قوم داود 9; تکلیف قوم داود 7; عمل صالح قوم داود 7