تفسیر آیات قرآن کریم – سوره شعراء – آیه 72 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

قَالَ هَلْ یَسْمَعُونَکُمْ إِذْ تَدْعُونَ

گفت: آیا وقتی که آنها را می خوانید سخن شما را می شنوند؟

1 - پرسش بیدارگر ابراهیم از قوم بت پرست خویش درباره شنوایی بت ها

قال هل یسمعونکم إذ تدعون

2 - یادآوری ابراهیم(ع) به قوم خویش مبنی بر ناتوانی بت ها حتی از شنیدن دعای آنان

قال هل یسمعونکم إذ تدعون

استفهام در «هل یسمعونکم» انکاری است. بنابراین مفاد سؤال ابراهیم(ع) چنین می شود: با این که بت ها درخواست های شما را نمی شنوند، چگونه به درگاه آنها نیایش می کنید؟

3 - موجود ناتوان و ناشنوا، فاقد شایستگی برای خدا بودن و پرستیده شدن

قال هل یسمعونکم إذ تدعون

4 - ایجاد سؤال در مردم نسبت به باورهای آنان، روش ابراهیم(ع) در تذکر دادن و باطل کردن عقاید ایشان

قال هل یسمعونکم إذ تدعون

5 - روی آوری مشرکان عصر ابراهیم(ع) به بت ها، برای ابراز درخواست ها و حلّ مشکلات خویش

قال هل یسمعونکم إذ تدعون

ابراهیم(ع)

استمداد مشرکان دوران ابراهیم(ع) 5; پرسش ابراهیم(ع) 1، 4; تذکر ابراهیم(ع) 2; روش احتجاج ابراهیم(ع) 4; روش تبلیغ ابراهیم(ع) 4; قصه ابراهیم(ع) 1

استمداد

استمداد از بتها 5

بتها

پرسش از شنوایی بتها 1; عجز بتها 2; کری بتها 2

پرسش

فواید پرسش 4

تنبه

روش تنبه 4

عقیده

روش تصحیح عقیده 4

قوم ابراهیم

پرسش از قوم ابراهیم 1; تذکر به قوم ابراهیم 2

معبودراستین

شنوایی معبودراستین 3; قدرت معبودراستین 3; ملاک معبودراستین 3