تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سبأ – آیه 6 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی
وَیَرَی الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذی أُنزلَ إِلَیْکَ مِن رَّبِّکَ هُوَ الْحَقَّ وَیَهْدی إِلَی صِرَاطِ الْعَزیز الْحَمِید
و کسانی که معرفت یافته اند، می دانند آنچه از پروردگارت به تو نازل شده حقّ است و به راه [خدای] عزّتمند ستوده هدایت می کند.
1 - عالمان (آشنایان به معارف آسمانی)، آنچه را که از جانب خداوند به پیامبر(ص) نازل شده است، حق می دانند.
و یری الذین أُوتوا العلم الذی أُنزل إلیک من ربّک هو الحقّ
2 - قرآن، کتابی نازل شده از جانب خدا و سراسر حق و حقیقت در دیدگاه عالمان
و یری الذین أُوتوا العلم الذی أُنزل إلیک من ربّک هو الحقّ
مراد از «الذی أُنزل إلیک» قرآن کریم است و مصداق کامل و تمام عیار آن می باشد.
3 - نزول کتاب آسمانی قرآن بر پیامبر(ص)، پرتوی از ربوبیت خدا است.
الذی أُنزل إلیک من ربّک
4 - کافران، افرادی فاقد علم و دانش اند.
قال الذین کفروا لاتأتینا الساعة ... و یری الذین أُوتوا العلم الذی أُنزل إلیک
به قرینه مقابله با آیه «الذین سَعَوْ» ـ که کافران بودند ـ ذکر «أُوتوا العلم» نشان می دهد که آنان فاقد چنین صفتی اند.
5 - عالمان، قرآن را کتابی می دانند که همواره هدایت گر مردمان به راه خدا است.
و یری الذین أُوتوا العلم الذی أُنزل إلیک ... و یهدی إلی صرط العزیز الحمید
6 - علم، عطیه ای از جانب خداوند است.
یری الذین أُوتوا العلم
آمدن تعبیر «أُوتوا العلم» به جای «یعلمون» و یا «العلماء»، نشان دهنده این نکته است که علم، امری اعطایی است. گفتنی است که منشأ علم اگرچه در آیه مشخص نشده; اما به دلیل این که مبدأ همه امور خداوند است، می توان گفت که علم منشأیی الهی دارد.
7 - لازمه علم و آگاهی، قضاوت صحیح و واقع بینانه درباره تعالیم نازل شده از جانب خداوند است.
و یری الذین أُوتوا العلم الذی أُنزل إلیک من ربّک هو الحقّ
8 - خداوند، «عزیز» (شکست ناپذیر) و «حمید» (ستوده) است.
العزیز الحمید
9 - هدایت قرآن، منجر به عزت و ستودگی می شود.
یهدی إلی صرط العزیز الحمید
ذکر دو صفت «عزیز» و «حمید» به جای سایر صفات خداوند (به عنوان مضاف الیه «صراط») اشعار دارد به این که راهی که قرآن انسان ها را به آن رهنمون می کند، راه خدایی است که عزت و ستودگی دارد و طی کنندگان آن راه هم آن دو صفت را به دست خواهند آورد.
10 - کسانی که تلاش می کنند تا خداوند را ـ به زعم خود ـ ناتوان جلوه دهند، هرگز بر این کار قادر نخواهند بود.
الذین سَعَوْ فی ءایـتنا معـجزین ... العزیز الحمید
آوردن صفت «عزیز» (شکست ناپذیر) در پایان این آیه، احتمال دارد اشاره به آیه قبل باشد که در آن بیان شده است که: «کسانی درصددند تا خداوند را عاجز و ناتوان در کارش ـ برپایی قیامت ـ جلوه دهند».
اسماوصفات
حمید 8; عزیز 8
خدا
خدا و عجز 10; دشمنان خدا 10; عطایای خدا 6; نشانه های ربوبیت خدا 3
عزت
عوامل عزت 9
علم
آثار علم 7; منشأ علم 6
علما
بینش علما 1، 2، 5
قرآن
آثار هدایتگری قرآن 9; حقانیت قرآن 2; منشأ نزول قرآن 3; نزول قرآن 2; وحیانیت قرآن 2; هدایتگری قرآن 5
قضاوت
زمینه قضاوت صحیح 7
کافران
جهل کافران 4
مدح
عوامل مدح 9
وحی
حقانیت وحی 1، 7
تصاویر ضمیمه
