تفسیر آیات قرآن کریم – سوره سبأ – آیه 17 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

ذَلِکَ جَزَیْنَاهُم بمَا کَفَرُوا وَهَلْ نُجَازی إِلَّا الْکَفُورَ

این را به سبب کفران شان به آنان سزا دادیم و آیا جز کفران پیشه را مجازات می کنیم؟

 

1 - راه افتادن سیل بنیان کن و درهم کوبیده شدن باغ های دل پذیر قوم سبا، کیفر ناسپاسی و کفران آنان بود.

 

فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم و بدلّنـهم بجنّتیهم ... ذلک جزینـهم بما کفروا

به قرینه بحث شکر در دو آیه پیش، احتمال دارد مراد از «کفروا» کفران باشد.

 

2 - خداوند، مردم سبأ را به خاطر کفرشان با فرستادن سیلی بنیان کن مجازات کرد.

 

فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم ... ذلک جزینـهم بما کفروا

برداشت یاد شده بنابراین اساس است که «کفروا» به همان معنای مشهور (کفر ورزیدن) باشد.

 

3 - روی گردانی از آیه خدا، مجازات الهی را درپی دارد.

 

لقد کان لسبإ فی مسکنهم ءایة ... فأعرضوا ... ذلک جزینـهم

 

4 - کیفرهای دنیوی خداوند، ممکن است با ایجاد رخدادهای طبیعی (همانند سیلی بنیان کن) تحقق پیدا کند.

 

فأرسلنا علیهم سیل العرم ... ذلک جزینـهم

 

5 - کفران نعمت های خداوند، کیفر در پی دارد.

 

و اشکروا له ... فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم... ذلک جزینـهم

 

6 - از دست دادن نعمت و امکانات، نوعی کیفر و مجازات است.

 

و اشکروا له ... فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم و بدلّنـهم بجنّتیهم جنّتین ذواتی أُکل خمط

 

7 - استفاده از حوادث تاریخی گذشته برای هدایت مردمان، از شیوه های هدایتی قرآن کریم

 

   أفلم یروا ... و لسلیمـن الریح ... اعملوا ءال داود شکرًا ... لقد کان لسبإ فی مسکنهم ءایة ... کلوا من رزق ربّکم و اشکروا له ... فأعرضوا فأرسلنا علیهم سیل العرم ... ذلک جزینـهم

 

8 - خداوند، جز کفران کنندگان را مجازات نمی کند.

 

و هل نجـزی إلاّ الکفور

استفهام در این آیه، انکاری به معنای نفی بوده و مفید برداشت یاد شده است.

 

9 - کفران نعمت های الهی، گناهی بس بزرگ و غیرقابل بخشش در پیشگاه خداوند

 

و هل نجـزی إلاّ الکفور

تأکید خداوند بر این که تنها کفران کنندگان نعمت ها، مورد مجازات قرار می گیرند، گویای حقیقت یاد شده است.

 

10 - خداوند، جز کافران را مجازات نمی کند.

 

و هل نجـزی إلاّ الکفور

آیات خدا

آثار اعراض از آیات خدا 3

بلایا

نقش بلایا ی طبیعی 4

تاریخ

فواید نقل تاریخ 7

خدا

کیفرهای خدا 8، 10

سیل

نقش سیل 4

قوم سبا

تاریخ قوم سبا 1، 2; عوامل کیفر قوم سبا 1، 2; عوامل نابودی باغهای قوم سبا 1; کفر قوم سبا 2; کفران نعمت قوم سبا 1

کافران

کیفر کافران 10

کفر

آثار کفر 2

کفران

آثار کفران نعمت 1، 5; گناه کفران نعمت 9

کفران کنندگان

کیفر کفران کنندگان 8

کیفر

ابزار کیفر 4، 6; عوامل کیفر 3، 5; کیفر با سیل 1

گناه

گناهان کبیره 9; گناه نابخشودنی 9

نعمت

عوامل سلب نعمت 6

هدایت

روش هدایت 7