تفسیر آیات قرآن کریم – سوره روم – آیه 31 – کتاب تفسیر راهنما – تألیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

مُنِیبینَ إِلَیْهِ وَاتَّقُوهُ وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَلَا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکِینَ

[ملازم فطرت الهی باشید] در حالی که روی آورندگان به سوی او هستید و از وی پروا کنید و نماز را برپا دارید و از مشرکان نباشید.

1 - پابندی به فطرت دینی، همراه با اِنابه و بازگشت همواره به سوی خداوند، امری لازم است.

فطرت اللّه الّتی ... منیبین إلیه

«منیبین» حال برای ضمیر فاعلی فعل امر محذوف، یعنی «ألزموا» است. لازم به ذکر است که انابه، به معنای «رجوع مکرر در مکرر و مداوم» است.

2 - لزوم ترس از خدا و برپایی نماز و پرهیز از هرگونه شرک

و اتّقوه و أقیموا الصلوة و لاتکونوا من المشرکین

3 - رویکرد به شرک، با سرشت و فطرت انسان ها، ناسازگار است.

فطرت اللّه الّتی فطر الناس علیها ... و لاتکونوا من المشرکین

4 - اقامه نماز و پرهیز از شرک، تجلی روح تقوا در آدمی است.

و اتّقوه و أقیموا الصلوة و لاتکونوا من المشرکین

«تقوا» در لغت، حفظ خود از خطر، و در شریعت، حفظ خود از افتادن در گناه است. طبیعی است که مصداق حفظ خود از گناه، ترک محرّمات و انجام دادن واجبات است. ذکر اقامه نماز و پرهیز از شرک، می تواند به منزله ذکر خاص بعد از عام و مفید نکته یاد شده باشد.

5 - وجوب اقامه نماز، در مکه تشریع شده است.

و أقیموا الصلوة

6 - نماز، دارای جایگاهی والا در میان تکلیف های دینی است.

و اتّقوه و أقیموا الصلوة

اختصاص به ذکر نماز از میان سایر عبادت ها و تکلیف ها، گویای حقیقت یاد شده است.

7 - تقواپیشگی و عبادت، همسوی با فطرت انسان ها است.

فأقم وجهک للدین حنیفًا فطرت اللّه الّتی فطرالناس علیها ... و اتّقوه و أقیموا الصلوة

انابه

اهمیت انابه 1

انسان

فطرت انسان 3، 7

بازگشت به خدا 1

ترس

ترس از خدا 2

تقوا

اهمیت تقوا 7; نشانه های تقوا 4

شرک

آثار شرک 3; اجتناب از شرک 2، 4

عبادت

اهمیت عبادت 7

فطرت

فطرت دینی 1; فطرت و شرک 3

نماز

اهمیت نماز 6; برپایی نماز 2، 4; مکان تشریع نماز 5; وجوب نماز 5

واجبات 5