تفسیر آیات قرآن کریم- سوره المجادله – آیه 2 – کتاب تفسیر راهنما – تالیف آیت الله هاشمی رفسنجانی

الَّذینَ یُظَاهِرُونَ مِنکُم مِّن نِّسَائِهِم مَّا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِی وَلَدْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَیَقُولُونَ مُنکَرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُورًا وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ

کسانی از شما که زنان خود را «ظهار» می کنند آنها مادرانشان نیستند، مادرانشان جز زنانی که آنان را زاییده اند نیستند، و بی شک آنان سخنی ناپسند و زور می گویند، و همانا خداوند پرگذشت و آمرزگار است.

 

1 - زنانی که ظهار می شوند، برای شوهرانشان حکم مادر را پیدا نمی کنند.

 

الذین یظـهرون منکم من نسائهم ما هن أُمّهـتهم

 

2 - «ظهار»، در شریعت اسلام طلاق نیست.

 

الذین یظـهرون منکم ... ما هنّ أُمّهـتهم

 

3 - ابراز ناخرسندی از سوی یک زن، سبب شد خداوند، رسم جاهلی ظهار را ـ که تا آن زمان در میان مسلمانان رواج داشت ـ ملغا اعلام کند.

 

قد سمع اللّه قول الّتی ... الذین یظـهرون منکم ... ما هنّ أُمّهـتهم

 

4 - در طلاق از نوع ظهار، پندار مردم جزیرة العرب این بود که زن ظهار شده، برای شوهرش حکم مادر را پیدا کرده و حرام مؤبّد می شود.

 

الذین یظـهرون منکم من نسائهم ما هنّ أُمّهـتهم

 

5 - مادر هر کس تنها همان زنی است که وی را زاده است و نه کس دیگر.

 

إن أُمّهـتهم إلاّ الّــی ولدنهم

 

6 - ظهار (انشای صیغه ای که در آن زن در حکم مادر قرار داده می شود)، سخنی باطل و نکوهیده است.

 

و إنّهم لیقولون منکرًا من القول و زورًا

 

7 - ظهار کردن زن، حرام و گناه است.

 

و إنّهم لیقولون منکرًا من القول و زورًا و إنّ اللّه لعفوّ غفور

 

8 - اعلام عفو و آمرزش از سوی خداوند نسبت به کسانی که تا قبل از تحریم ظهار، مرتکب آن شدند.

 

الذین یظـهرون منکم ... و إنّ اللّه لعفوّ غفور

 

9 - قانون عطف به ماسبق نمی شود.

 

و إنّهم لیقولون منکرًا من القول و زورًا و إنّ اللّه لعفوّ غفور

 

10 - خداوند، «عفوّ» (درگذرنده) و «غفور» (آمرزنده) است.

 

و إنّ اللّه لعفوّ غفور

آمرزش

مشمولان آمرزش 8

احکام 1، 2، 6، 7

اسماوصفات

عفو 10; غفور 10

جاهلیت

رسوم جاهلیت 4; ظهار در جاهلیت 3، 4

جزیرة العرب

بینش مردم جزیرة العرب 4

خدا

آمرزشهای خدا 8

خوله بنت ثعلبه

آثار شکایت خوله بنت ثعلبه 3

ظهار

احکام ظهار 1، 2، 6، 7; بطلان ظهار 3، 6; حقیقت ظهار 2; گناه ظهار 7

ظهارکنندگان

آمرزش ظهارکنندگان 8

قانون

عطف قانون به ماسبق 9

مادری

ملاک مادری 5

محرمات 7